24. มหาปนฺถกตฺเถรวตฺถุ

ยสฺส ราโค จาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต มหาปนฺถกํ อารพฺภ กเถสิฯ

โส หายสฺมา จูฬปนฺถกํ จตูหิ มาเสหิ เอกํ คาถํ ปคุณํ กาตุํ อสกฺโกนฺตํ ‘‘ตฺวํ สาสเน อภพฺโพ, คิหิโภคาปิ ปริหีโน, กิํ เต อิธ วาเสน, อิโต นิกฺขมา’’ติ วิหารา นิกฺกฑฺฒิตฺวา ทฺวารํ ถเกสิฯ ภิกฺขู กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ, ‘‘อาวุโส, มหาปนฺถกตฺเถเรน อิทํ นาม กตํ , ขีณาสวานมฺปิ มญฺเญ โกโธ อุปฺปชฺชตี’’ติฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา ‘‘กาย นุตฺถ, ภิกฺขเว, เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนา’’ติ ปุจฺฉิตฺวา ‘‘อิมาย นามา’’ติ วุตฺเต ‘‘น, ภิกฺขเว, ขีณาสวานํ ราคาทโย กิเลสา อตฺถิ, มม ปุตฺเตน อตฺถปุเรกฺขารตาย เจว ธมฺมปุเรกฺขารตาย จ กต’’นฺติ วตฺวา อิมํ คาถมาห –

[407]

‘‘ยสฺส ราโค จ โทโส จ, มาโน มกฺโข จ ปาติโต;

สาสโปริว อารคฺคา, ตมหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณ’’นฺติฯ

ตตฺถ อารคฺคาติ ยสฺเสเต ราคาทโย กิเลสา, อยญฺจ ปรคุณมกฺขนลกฺขโณ มกฺโข อารคฺคา สาสโป วิย ปาติโต, ยถา สาสโป อารคฺเค น สนฺติฏฺฐติ, เอวํ จิตฺเต น สนฺติฏฺฐติ, ตมหํ พฺราหฺมณํ วทามีติ อตฺโถฯ

เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณิํสูติฯ

มหาปนฺถกตฺเถรวตฺถุ จตุวีสติมํฯ

25. ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรวตฺถุ

อกกฺกสนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรํ อารพฺภ กเถสิฯ

โส กิรายสฺมา ‘‘เอหิ, วสลิ, ยาหิ, วสลี’’ติอาทีนิ วทนฺโต คิหีปิ ปพฺพชิเตปิ วสลิวาเทเนว สมุทาจรติฯ อเถกทิวสํ สมฺพหุลา ภิกฺขู สตฺถุ อาโรเจสุํ – ‘‘อายสฺมา, ภนฺเต, ปิลินฺทวจฺโฉ ภิกฺขู วสลิวาเทน สมุทาจรตี’’ติฯ