19. อญฺญตรพฺราหฺมณวตฺถุ

โย ทุกฺขสฺสาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต อญฺญตรํ พฺราหฺมณํ อารพฺภ กเถสิฯ

ตสฺส กิเรโก ทาโส อปญฺญตฺเต สิกฺขาปเท ปลายิตฺวา ปพฺพชิตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิฯ พฺราหฺมโณ ตํ โอโลเกนฺโต อทิสฺวา เอกทิวสํ สตฺถารา สทฺธิํ ปิณฺฑาย ปวิสนฺตํ ทฺวารนฺตเร ทิสฺวา จีวรํ ทฬฺหํ อคฺคเหสิฯ สตฺถา นิวตฺติตฺวา ‘‘กิํ อิทํ, พฺราหฺมณา’’ติ ปุจฺฉิฯ ทาโส เม, โภ โคตมาติ ฯ ปนฺนภาโร เอส, พฺราหฺมณาติฯ ‘‘ปนฺนภาโร’’ติ จ วุตฺเต พฺราหฺมโณ ‘‘อรหา’’ติ สลฺลกฺเขสิฯ ตสฺมา ปุนปิ เตน ‘‘เอวํ, โภ โคตมา’’ติ วุตฺเต สตฺถา ‘‘อาม, พฺราหฺมณ, ปนฺนภาโร’’ติ วตฺวา อิมํ คาถมาห –

[402]

‘‘โย ทุกฺขสฺส ปชานาติ, อิเธว ขยมตฺตโน;

ปนฺนภารํ วิสํยุตฺตํ, ตมหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณ’’นฺติฯ

ตตฺถ ทุกฺขสฺสาติ ขนฺธทุกฺขสฺสฯ ปนฺนภารนฺติ โอหิตขนฺธภารํ จตูหิ โยเคหิ สพฺพกิเลเสหิ วา วิสํยุตฺตํ ตมหํ พฺราหฺมณํ วทามีติ อตฺโถฯ เทสนาวสาเน โส พฺราหฺมโณ โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิ, สมฺปตฺตานมฺปิ สาตฺถิกา ธมฺมเทสนา อโหสีติฯ

อญฺญตรพฺราหฺมณวตฺถุ เอกูนวีสติมํฯ

20. เขมาภิกฺขุนีวตฺถุ

คมฺภีรปญฺญนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา คิชฺฌกูเฏ วิหรนฺโต เขมํ นาม ภิกฺขุนิํ อารพฺภ กเถสิฯ

เอกทิวสญฺหิ ปฐมยามสมนนฺตเร สกฺโก เทวราชา ปริสาย สทฺธิํ อาคนฺตฺวา สตฺถุ สนฺติเก สารณียธมฺมกถํ สุณนฺโต นิสีทิฯ ตสฺมิํ ขเณ เขมา ภิกฺขุนี ‘‘สตฺถารํ ปสฺสิสฺสามี’’ติ อาคนฺตฺวา สกฺกํ ทิสฺวา อากาเส ฐิตาว สตฺถารํ วนฺทิตฺวา นิวตฺติฯ