‘‘อปุญฺญลาโภ จ คตี จ ปาปิกา,

ภีตสฺส ภีตาย รตี จ โถกิกา;

ราชา จ ทณฺฑํ ครุกํ ปเณติ,

ตสฺมา นโร ปรทารํ น เสเว’’ติฯ

ตตฺถ ฐานานีติ ทุกฺขการณานิฯ ปมตฺโตติ สติโวสฺสคฺเคน สมนฺนาคโตฯ อาปชฺชตีติ ปาปุณาติฯ ปรทารูปเสวีติ ปรทารํ อุปเสวนฺโต อุปฺปถจารีฯ อปุญฺญลาภนฺติ อกุสลลาภํฯ น นิกามเสยฺยนฺติ ยถา อิจฺฉติ, เอวํ เสยฺยํ อลภิตฺวา อนิจฺฉิตํ ปริตฺตกเมว กาลํ เสยฺยํ ลภติฯ อปุญฺญลาโภ จาติ เอวํ ตสฺส อยญฺจ อปุญฺญลาโภ, เตน จ อปุญฺเญน นิรยสงฺขาตา ปาปิกา คติ โหติฯ รตี จ โถกิกาติ ยา ตสฺส ภีตสฺส ภีตาย อิตฺถิยา สทฺธิํ รติ, สาปิ โถกิกา ปริตฺตา โหติฯ ครุกนฺติ ราชา จ หตฺถจฺเฉทาทิวเสน ครุกํ ทณฺฑํ ปเณติฯ ตสฺมาติ ยสฺมา ปรทารํ เสวนฺโต เอตานิ อปุญฺญาทีนิ ปาปุณาติ, ตสฺมา ปรทารํ น เสเวยฺยาติ อตฺโถฯ

เทสนาวสาเน เขมโก โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิฯ ตโต ปฏฺฐาย มหาชโน สุขํ วีตินาเมสิฯ กิํ ปนสฺส ปุพฺพกมฺมนฺติ? โส กิร กสฺสปพุทฺธกาเล อุตฺตมมลฺโล หุตฺวา ทฺเว สุวณฺณปฏากา ทสพลสฺส กญฺจนถูเป อาโรเปตฺวา ปตฺถนํ ปฏฺฐเปสิ ‘‘ฐเปตฺวา ญาติสาโลหิติตฺถิโย อวเสสา มํ ทิสฺวา รชฺชนฺตู’’ติฯ อิทมสฺส ปุพฺพกมฺมนฺติฯ เตน ตํ นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฏฺฐาเน ทิสฺวา ปเรสํ อิตฺถิโย สกภาเวน สณฺฐาตุํ นาสกฺขิํสูติฯ

เขมกเสฏฺฐิปุตฺตวตฺถุ จตุตฺถํฯ

5. ทุพฺพจภิกฺขุวตฺถุ

กุโส ยถาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต อญฺญตรํ ทุพฺพจภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิฯ

เอโก กิร ภิกฺขุ อสญฺจิจฺจ เอกํ ติณํ ฉินฺทิตฺวา กุกฺกุจฺเจ อุปฺปนฺเน เอกํ ภิกฺขุํ อุปสงฺกมิตฺวา, ‘‘อาวุโส, โย ติณํ ฉินฺทติ, ตสฺส กิํ โหตี’’ติ ตํ อตฺตนา กตภาวํ อาโรเจตฺวา ปุจฺฉิฯ