ยสฺมา ปน เนสํ อุภินฺนมฺปิ ลามกเมว กมฺมํ, เตน วุตฺตํ – ‘‘นิหีนกมฺมา มนุชา ปรตฺถา’’ติฯ ปรตฺถาติ อิมสฺส ปน ปทสฺส ปุรโต เปจฺจปเทน สมฺพนฺโธฯ เปจฺจ ปรตฺถ อิโต คนฺตฺวา เต นิหีนกมฺมา ปรโลเก สมา ภวนฺตีติ อตฺโถฯ เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณิํสูติฯ

ราชา ‘‘สุนฺทริยา อญฺเญหิ มาริตภาวํ ชานาถา’’ติ ปุริเส อุยฺโยเชสิฯ อถ เต ธุตฺตา เตหิ กหาปเณหิ สุรํ ปิวนฺตา อญฺญมญฺญํ กลหํ กริํสุฯ เอโก เอกํ อาห – ‘‘ตฺวํ สุนฺทริํ เอกปฺปหาเรเนว มาเรตฺวา มาลากจวรนฺตเร นิกฺขิปิตฺวา ตโต ลทฺธกหาปเณหิ สุรํ ปิวสิ, โหตุ โหตู’’ติฯ ราชปุริสา เต ธุตฺเต คเหตฺวา รญฺโญ ทสฺเสสุํฯ อถ เน ราชา ‘‘ตุมฺเหหิ สา มาริตา’’ติ ปุจฺฉิฯ ‘‘อาม, เทวา’’ติฯ ‘‘เกหิ มาราปิตา’’ติ? ‘‘อญฺญติตฺถิเยหิ, เทวา’’ติฯ ราชา ติตฺถิเย ปกฺโกสาเปตฺวา ปุจฺฉิฯ เต ตเถว วทิํสุฯ เตน หิ คจฺฉถ ตุมฺเห เอวํ วทนฺตา นครํ อาหิณฺฑถ – ‘‘อยํ สุนฺทรี สมณสฺส โคตมสฺส อวณฺณํ อาโรเปตุกาเมหิ อมฺเหหิ มาราปิตา, เนว สมณสฺส โคตมสฺส, น สาวกานํ โทโส อตฺถิ, อมฺหากเมว โทโส’’ติฯ เต ตถา กริํสุฯ พาลมหาชโน ตทา สทฺทหิ, ติตฺถิยาปิ ธุตฺตาปิ ปุริสวธทณฺฑํ ปาปุณิํสุฯ ตโต ปฏฺฐาย พุทฺธานํ สกฺกาโร มหา อโหสีติฯ

สุนฺทรีปริพฺพาชิกาวตฺถุ ปฐมํฯ

2. ทุจฺจริตผลปีฬิตวตฺถุ

กาสาวกณฺฐาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต ทุจฺจริตผลานุภาเวน ปีฬิเต สตฺเต อารพฺภ กเถสิฯ