มยา ตตฺถ ปฏากา, อาโรปิตา, ฉตฺตกญฺจ พทฺธํ, ตสฺส เม นิสฺสนฺเทน ยาว อกนิฏฺฐภวนา ธชปฏากฉตฺตาติฉตฺตาทีหิ สกลจกฺกวาฬคพฺภํ เอกุสฺสวํ วิย ชาตํฯ อิติ โข, ภิกฺขเว, เอส ปูชาสกฺกาโร มยฺหํ เนว พุทฺธานุภาเวน นิพฺพตฺโต, น นาคเทวพฺรหฺมานุภาเวน, อตีเต ปน อปฺปมตฺตกปริจฺจาคานุภาเวนา’’ติ วตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถมาห –

[290]

‘‘มตฺตาสุขปริจฺจาคา , ปสฺเส เจ วิปุลํ สุขํ;

จเช มตฺตาสุขํ ธีโร, สมฺปสฺสํ วิปุลํ สุข’’นฺติฯ

ตตฺถ มตฺตาสุขปริจฺจาคาติ มตฺตาสุขนฺติ ปมาณยุตฺตกํ ปริตฺตสุขํ วุจฺจติ, ตสฺส ปริจฺจาเคนฯ วิปุลํ สุขนฺติ อุฬารํ สุขํ นิพฺพานสุขํ วุจฺจติ, ตํ เจ ปสฺเสยฺยาติ อตฺโถฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ – เอกญฺหิ โภชนปาติํ สชฺชาเปตฺวา ภุญฺชนฺตสฺส มตฺตาสุขํ นาม อุปฺปชฺชติ, ตํ ปน ปริจฺจชิตฺวา อุโปสถํ วา กโรนฺตสฺส ทานํ วา ททนฺตสฺส วิปุลํ อุฬารํ นิพฺพานสุขํ นาม นิพฺพตฺตติฯ ตสฺมา สเจ เอวํ ตสฺส มตฺตาสุขสฺส ปริจฺจาคา วิปุลํ สุขํ ปสฺสติ, อเถตํ วิปุลํ สุขํ สมฺมา ปสฺสนฺโต ปณฺฑิโต ตํ มตฺตาสุขํ จเชยฺยาติฯ

เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณิํสูติฯ

อตฺตโนปุพฺพกมฺมวตฺถุ ปฐมํฯ

2. กุกฺกุฏอณฺฑขาทิกาวตฺถุ

ปรทุกฺขูปธาเนนาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ กุกฺกุฏอณฺฑขาทิกํ อารพฺภ กเถสิฯ

สาวตฺถิยา กิร อวิทูเร ปณฺฑุรํ นาม เอโก คาโม, ตตฺเถโก เกวฏฺโฏ วสติฯ โส สาวตฺถิํ คจฺฉนฺโต อจิรวติยํ กจฺฉปอณฺฑานิ ทิสฺวา ตานิ อาทาย สาวตฺถิํ คนฺตฺวา เอกสฺมิํ เคเห ปจาเปตฺวา ขาทนฺโต ตสฺมิํ เคเห กุมาริกายปิ เอกํ อณฺฑํ อทาสิฯ สา ตํ ขาทิตฺวา ตโต ปฏฺฐาย อญฺญํ ขาทนียํ นาม น อิจฺฉิฯ อถสฺสา มาตา กุกฺกุฏิยา วิชาตฏฺฐานโต เอกํ อณฺฑํ คเหตฺวา อทาสิฯ สา ตํ ขาทิตฺวา รสตณฺหาย พทฺธา ตโต ปฏฺฐาย สยเมว กุกฺกุฏิยา อณฺฑานิ คเหตฺวา ขาทติฯ