เมนู

3. โกสลรญฺโญ ปราชยวตฺถุ

ชยํ เวรนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต โกสลรญฺโญ ปราชยํ อารพฺภ กเถสิฯ

โส กิร กาสิกคามํ นิสฺสาย ภาคิเนยฺเยน อชาตสตฺตุนา สทฺธิํ ยุชฺฌนฺโต เตน ตโย วาเร ปราชิโต ตติยวาเร จินฺเตสิ – ‘‘อหํ ขีรมุขมฺปิ ทารกํ ปราเชตุํ นาสกฺขิํ, กิํ เม ชีวิเตนา’’ติฯ โส อาหารูปจฺเฉทํ กตฺวา มญฺจเก นิปชฺชิฯ อถสฺส สา ปวตฺติ สกลนครํ ปตฺถริฯ ภิกฺขู ตถาคตสฺส อาโรเจสุํ – ‘‘ภนฺเต, ราชา กิร กาสิกคามกํ นิสฺสาย ตโย วาเร ปราชิโต, โส อิทานิ ปราชิตฺวา อาคโต ‘ขีรมุขมฺปิ ทารกํ ปราเชตุํ นาสกฺขิํ, กิํ เม ชีวิเตนา’ติ อาหารูปจฺเฉทํ กตฺวา มญฺจเก นิปนฺโน’’ติฯ สตฺถา เตสํ กถํ สุตฺวา, ‘‘ภิกฺขเว, ชินนฺโตปิ เวรํ ปสวติ, ปราชิโต ปน ทุกฺขํ เสติเยวา’’ติ วตฺวา อิมํ คาถมาห –

[201]

‘‘ชยํ เวรํ ปสวติ, ทุกฺขํ เสติ ปราชิโต;

อุปสนฺโต สุขํ เสติ, หิตฺวา ชยปราชย’’นฺติฯ

ตตฺถ ชยนฺติ ปรํ ชินนฺโต เวรํ ปฏิลภติฯ ปราชิโตติ ปเรน ปราชิโต ‘‘กทา นุ โข ปจฺจามิตฺตสฺส ปิฏฺฐิํ ทฏฺฐุํ สกฺขิสฺสามี’’ติ ทุกฺขํ เสติ สพฺพิริยาปเถสุ ทุกฺขเมว วิหรตีติ อตฺโถฯ อุปสนฺโตติ อพฺภนฺตเร อุปสนฺตราคาทิกิเลโส ขีณาสโว ชยญฺจ ปราชยญฺจ หิตฺวา สุขํ เสติ, สพฺพิริยาปเถสุ สุขเมว วิหรตีติ อตฺโถฯ

เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณิํสูติฯ

โกสลรญฺโญ ปราชยวตฺถุ ตติยํฯ

4. อญฺญตรกุลทาริกาวตฺถุ

นตฺถิ ราคสโมติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต อญฺญตรํ กุลทาริกํ อารพฺภ กเถสิฯ