8. สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ

สุโข พุทฺธานนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต สมฺพหุลานํ ภิกฺขูนํ กถํ อารพฺภ กเถสิฯ

เอกทิวสญฺหิ ปญฺจสตภิกฺขู อุปฏฺฐานสาลายํ นิสินฺนา, ‘‘อาวุโส, กิํ นุ โข อิมสฺมิํ โลเก สุข’’นฺติ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ? ตตฺถ เกจิ ‘‘รชฺชสุขสทิสํ สุขํ นาม นตฺถี’’ติ อาหํสุฯ เกจิ กามสุขสทิสํ, เกจิ ‘‘สาลิมํสโภชนาทิสทิสํ สุขํ นาม นตฺถี’’ติ อาหํสุฯ สตฺถา เตสํ นิสินฺนฏฺฐานํ คนฺตฺวา ‘‘กาย นุตฺถ, ภิกฺขเว, เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนา’’ติ ปุจฺฉิตฺวา ‘‘อิมาย นามา’’ติ วุตฺเต, ‘‘ภิกฺขเว, กิํ กเถถ? อิทญฺหิ สพฺพมฺปิ สุขํ วฏฺฏทุกฺขปริยาปนฺนเมว, อิมสฺมิํ โลเก พุทฺธุปฺปาโท ธมฺมสฺสวนํ, สงฺฆสามคฺคี, สมฺโมทมานภาโวติ อิทเมว สุข’’นฺติ วตฺวา อิมํ คาถมาห –

[194]

‘‘สุโข พุทฺธานมุปฺปาโท, สุขา สทฺธมฺมเทสนา;

สุขา สงฺฆสฺส สามคฺคี, สมคฺคานํ ตโป สุโข’’ติฯ

ตตฺถ พุทฺธานมุปฺปาโทติ ยสฺมา พุทฺธา อุปฺปชฺชมานา มหาชนํ ราคกนฺตาราทีหิ ตาเรนฺติ, ตสฺมา พุทฺธานํ อุปฺปาโท สุโข อุตฺตโมฯ ยสฺมา สทฺธมฺมเทสนํ อาคมฺม ชาติอาทิธมฺมา สตฺตา ชาติอาทีหิ มุจฺจนฺติ, ตสฺมา สทฺธมฺมเทสนา สุขาฯ สามคฺคีติ สมจิตฺตตา, สาปิ สุขา เอวฯ สมคฺคานํ ปน เอกจิตฺตานํ ยสฺมา พุทฺธวจนํ วา อุคฺคณฺหิตุํ ธุตงฺคานิ วา ปริหริตุํ สมณธมฺมํ วา กาตุํ สกฺกา, ตสฺมา สมคฺคานํ ตโป สุโขติ วุตฺตํฯ เตเนวาห – ‘‘ยาวกีวญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขู สมคฺคา สนฺนิปติสฺสนฺติ, สมฺมคฺคา วุฏฺฐหิสฺสนฺติ, สมคฺคา สงฺฆกรณียานิ กริสฺสนฺติ, วุทฺธิเยว, ภิกฺขเว, ภิกฺขูนํ ปาฏิกงฺขา, โน ปริหานี’’ติ (ที. นิ. 2.136)ฯ

เทสนาวสาเน เต ภิกฺขู อรหตฺเต ปติฏฺฐหิํสุ, มหาชนสฺสาปิ สาตฺถิกา ธมฺมเทสนา อโหสีติฯ

สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ อฏฺฐมํฯ