วาณิโช ‘‘อิธาปิ เม เวกลฺลํ นตฺถิ, เอวํ สนฺเต เนว เอตฺโต คมิสฺสามิ, น อิโต, อิเธว ภวิสฺสามี’’ติ ภิกฺขูนํ สนฺติกํ คนฺตฺวา อาห – ‘‘ภนฺเต, โจรา กิร มํ วิลุมฺปิตุกามา มคฺเค ฐิตา, ‘ปุน นิวตฺติสฺสตี’ติ สุตฺวา อิตรสฺมิํ มคฺเค ฐิตา, อหํ เอตฺโต วา อิโต วา อคนฺตฺวา โถกํ อิเธว ภวิสฺสามิ, ภทนฺตา อิเธว วสิตุกามา วสนฺตุ, คนฺตุกามา อตฺตโน รุจิํ กโรนฺตู’’ติฯ ภิกฺขู ‘‘เอวํ สนฺเต มยํ นิวตฺติสฺสามา’’ติ วาณิชํ อาปุจฺฉิตฺวา ปุนเทว สาวตฺถิํ คนฺตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา นิสีทิํสุฯ สตฺถา ‘‘กิํ, ภิกฺขเว, มหาธนวาณิเชน สทฺธิํ น คมิตฺถา’’ติ ปุจฺฉิตฺวา ‘‘อาม, ภนฺเต, มหาธนวาณิชสฺส วิลุมฺปนตฺถาย ทฺวีสุปิ มคฺเคสุ โจรา ปริยุฏฺฐิํสุ, เตน โส ตตฺเถว ฐิโต, มยํ ปน ตํ อาปุจฺฉิตฺวา อาคตา’’ติ วุตฺเต, ‘‘ภิกฺขเว, มหาธนวาณิโช โจรานํ อตฺถิตาย มคฺคํ ปริวชฺชติ, ชีวิตุกาโม วิย ปุริโส หลาหลํ วิสํ ปริวชฺเชติ, ภิกฺขุนาปิ ‘ตโย ภวา โจเรหิ ปริยุฏฺฐิตมคฺคสทิสา’ติ ญตฺวา ปาปํ ปริวชฺเชตุํ วฏฺฏตี’’ติ วตฺวา อนุสนฺธิํ ฆเฏตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถมาห –

[123]

‘‘วาณิโชว ภยํ มคฺคํ, อปฺปสตฺโถ มหทฺธโน;

วิสํ ชีวิตุกาโมว, ปาปานิ ปริวชฺชเย’’ติฯ

ตตฺถ ภยนฺติ ภายิตพฺพํ, โจเรหิ ปริยุฏฺฐิตตฺตา สปฺปฏิภยนฺติ อตฺโถฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ – ยถา มหาธนวาณิโช อปฺปสตฺโถ สปฺปฏิภยํ มคฺคํ, ยถา จ ชีวิตุกาโม หลาหลํ วิสํ ปริวชฺเชติ, เอวํ ปณฺฑิโต ภิกฺขุ อปฺปมตฺตกานิปิ ปาปานิ ปริวชฺเชยฺยาติฯ

เทสนาวสาเน เต ภิกฺขู สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิํสุ, สมฺปตฺตมหาชนสฺสาปิ สาตฺถิกา ธมฺมเทสนา อโหสีติฯ

มหาธนวาณิชวตฺถุ สตฺตมํฯ

8. กุกฺกุฏมิตฺตเนสาทวตฺถุ

ปาณิมฺหิ เจติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต กุกฺกุฏมิตฺตํ นาม เนสาทํ อารพฺภ กเถสิฯ