13. กิสาโคตมีวตฺถุ

โย จ วสฺสสตํ ชีเวติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต กิสาโคตมิํ อารพฺภ กเถสิฯ

สาวตฺถิยํ กิเรกสฺส เสฏฺฐิสฺส เคเห จตฺตาลีสโกฏิธนํ องฺคารา เอว หุตฺวา อฏฺฐาสิฯ เสฏฺฐิ ตํ ทิสฺวา อุปฺปนฺนโสโก อาหารํ ปฏิกฺขิปิตฺวา มญฺจเก นิปชฺชิฯ ตสฺเสโก สหายโก เคหํ คนฺตฺวา, ‘‘สมฺม, กสฺมา โสจสี’’ติ ปุจฺฉิตฺวา ตํ ปวตฺติํ สุตฺวา, ‘‘สมฺม, มา โสจิ, อหํ เอกํ อุปายํ ชานามิ, ตํ กโรหี’’ติฯ ‘‘กิํ กโรมิ, สมฺมา’’ติ? อตฺตโน อาปเณ กิลญฺชํ ปสาเรตฺวา ตตฺถ เต องฺคาเร ราสิํ กตฺวา วิกฺกิณนฺโต วิย นิสีท, อาคตาคเตสุ มนุสฺเสสุ เย เอวํ วทนฺติ – ‘‘เสสชนา วตฺถเตลมธุผาณิตาทีนิ วิกฺกิณนฺติ, ตฺวํ ปน องฺคาเร วิกฺกิณนฺโต นิสินฺโน’’ติฯ เต วเทยฺยาสิ – ‘‘อตฺตโน สนฺตกํ อวิกฺกิณนฺโต กิํ กโรมี’’ติ? โย ปน ตํ เอวํ วทติ ‘‘เสสชนา วตฺถเตลมธุผาณิตาทีนิ วิกฺกิณนฺติ, ตฺวํ ปน หิรญฺญสุวณฺณํ วิกฺกิณนฺโต นิสินฺโน’’ติฯ ตํ วเทยฺยาสิ ‘‘กหํ หิรญฺญสุวณฺณ’’นฺติฯ ‘‘อิท’’นฺติ จ วุตฺเต ‘‘อาหร, ตาว น’’นฺติ หตฺเถหิ ปฏิจฺเฉยฺยาสิฯ เอวํ ทินฺนํ ตว หตฺเถ หิรญฺญสุวณฺณํ ภวิสฺสติฯ สา ปน สเจ กุมาริกา โหติ, ตว เคเห ปุตฺตสฺส นํ อาหริตฺวา จตฺตาลีสโกฏิธนํ ตสฺสา นิยฺยาเทตฺวา ตาย ทินฺนํ วลญฺเชยฺยาสิฯ สเจ กุมารโก โหติ, ตว เคเห วยปฺปตฺตํ ธีตรํ ตสฺส ทตฺวา จตฺตาลีสโกฏิธนํ นิยฺยาเทตฺวา เตน ทินฺนํ วลญฺเชยฺยาสีติฯ โส ‘‘ภทฺทโก อุปาโย’’ติ อตฺตโน อาปเณ องฺคาเร ราสิํ กตฺวา วิกฺกิณนฺโต วิย นิสีทิฯ เย ปน นํ เอวมาหํสุ – ‘‘เสสชนา วตฺถเตลมธุผาณิตาทีนิ วิกฺกิณนฺติ, กิํ ปน ตฺวํ องฺคาเร วิกฺกิณนฺโต นิสินฺโน’’ติ? เตสํ ‘‘อตฺตโน สนฺตกํ อวิกฺกิณนฺโต กิํ กโรมี’’ติ ปฏิวจนํ อทาสิฯ อเถกา โคตมี นาม กุมาริกา กิสสรีรตาย กิสาโคตมีติ ปญฺญายมานา ปริชิณฺณกุลสฺส ธีตา อตฺตโน เอเกน กิจฺเจน อาปณทฺวารํ คนฺตฺวา ตํ เสฏฺฐิํ ทิสฺวา เอวมาห – ‘‘กิํ, ตาต, เสสชนา วตฺถเตลมธุผาณิตาทีนิ วิกฺกิณนฺติ, ตฺวํ หิรญฺญสุวณฺณํ วิกฺกิณนฺโต นิสินฺโน’’ติ? ‘‘กหํ, อมฺม, หิรญฺญสุวณฺณ’’นฺติ ? ‘‘นนุ ‘ตฺวํ ตเทว คเหตฺวา นิสินฺโนสี’ติ, อาหร, ตาว นํ, อมฺมา’’ติฯ สา หตฺถปูรํ คเหตฺวา ตสฺส หตฺเถสุ ฐเปสิ, ตํ หิรญฺญสุวณฺณเมว อโหสิฯ