3. อานนฺทเสฏฺฐิวตฺถุ

ปุตฺตา มตฺถีติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา สาวตฺถิยํ วิหรนฺโต อานนฺทเสฏฺฐิํ อารพฺภ กเถสิฯ

สาวตฺถิยํ กิร อานนฺทเสฏฺฐิ นาม จตฺตาลีสโกฏิวิภโว มหามจฺฉรี อโหสิฯ โส อนฺวฑฺฒมาสํ ญาตเก สนฺนิปาเตตฺวา ปุตฺตํ มูลสิริํ นาม ตีสุ เวลาสุ เอวํ โอวทติ – ‘‘อิทํ จตฺตาลีสโกฏิธนํ ‘พหู’’’ติ มา สญฺญํ กริ, วิชฺชมานํ ธนํ น ทาตพฺพํ, นวํ ธนํ อุปฺปาเทตพฺพํฯ เอเกกมฺปิ หิ กหาปณํ วยํ กโรนฺตสฺส ปน ขียเตวฯ ตสฺมา –

‘‘อญฺชนานํ ขยํ ทิสฺวา, อุปจิกานญฺจ อาจยํ;

มธูนญฺจ สมาหารํ, ปณฺฑิโต ฆรมาวเส’’ติฯ

โส อปเรน สมเยน อตฺตโน ปญฺจ มหานิธิโย ปุตฺตสฺส อนาจิกฺขิตฺวา ธนนิสฺสิโต มจฺเฉรมลมลิโน กาลํ กตฺวา ตสฺเสว นครสฺส เอกสฺมิํ ทฺวารคามเก จณฺฑาลานํ กุลสหสฺสํ ปฏิวสติฯ ตตฺเถกิสฺสา จณฺฑาลิยา กุจฺฉิสฺมิํ ปฏิสนฺธิํ คณฺหิฯ ราชา ตสฺส กาลกิริยํ สุตฺวา ปุตฺตมสฺส มูลสิริํ ปกฺโกสาเปตฺวา เสฏฺฐิฏฺฐาเน ฐเปสิฯ ตมฺปิ จณฺฑาลกุลสหสฺสํ เอกโตว ภติยา กมฺมํ กตฺวา ชีวมานํ ตสฺส ปฏิสนฺธิคฺคหณโต ปฏฺฐาย เนว ภติํ ลภติ, น ยาปนมตฺตโต ปรํ ภตฺตปิณฺฑมฺปิฯ เต ‘‘มยํ เอตรหิ กมฺมํ กโรนฺตาปิ ปิณฺฑภตฺตมฺปิ น ลภาม, อมฺหากํ อนฺตเร กาฬกณฺณิยา ภวิตพฺพ’’นฺติ ทฺเว โกฏฺฐาสา หุตฺวา ยาว ตสฺส มาตาปิตโร วิสุํ โหนฺติ, ตาว วิภชิตฺวา ‘‘อิมสฺมิํ กุเล กาฬกณฺณี อุปฺปนฺนา’’ติ ตสฺส มาตรํ นีหริํสุฯ

สาปิ ยาวสฺสา โส กุจฺฉิคโต, ตาว ยาปนมตฺตมฺปิ กิจฺเฉน ลภิตฺวา ปุตฺตํ วิชายิฯ ตสฺส หตฺถา จ ปาทา จ อกฺขีนิ จ กณฺณา จ นาสา จ มุขญฺจ ยถาฐาเน น อเหสุํฯ โส เอวรูเปน องฺคเวกลฺเลน สมนฺนาคโต ปํสุปิสาจโก วิย อติวิรูโป อโหสิฯ เอวํ สนฺเตปิ ตํ มาตา น ปริจฺจชิฯ กุจฺฉิยํ วสิตปุตฺตสฺมิญฺหิ สิเนโห พลวา โหติฯ สา ตํ กิจฺเฉน โปสยมานา ตํ อาทาย คตทิวเส กิญฺจิ อลภิตฺวา เคเห กตฺวา สยเมว คตทิวเส ภติํ ลภติฯ