สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ‘‘ตทา, ภิกฺขเว, ราชา อานนฺโท อโหสิ, เทวิโล ติสฺโส, นารโท อหเมวาติ เอวํ ตทาเปส ทุพฺพโจเยวา’’ติ วตฺวา ติสฺสตฺเถรํ อามนฺเตตฺวา, ‘‘ติสฺส, ภิกฺขุโน นาม ‘อสุเกนาหํ อกฺกุฏฺโฐ, อสุเกน ปหโฏ, อสุเกน ชิโต, อสุโก โข เม ภณฺฑํ อหาสี’ติ จินฺเตนฺตสฺส เวรํ นาม น วูปสมฺมติ, เอวํ ปน อนุปนยฺหนฺตสฺเสว อุปสมฺมตี’’ติ วตฺวา อิมา คาถา อภาสิ –

[3]

‘‘อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ, อชินิ มํ อหาสิ เม;

เย จ ตํ อุปนยฺหนฺติ, เวรํ เตสํ น สมฺมติฯ

[4]

‘‘อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ, อชินิ มํ อหาสิ เม;

เย จ ตํ นุปนยฺหนฺติ, เวรํ เตสูปสมฺมตี’’ติฯ

ตตฺถ อกฺโกจฺฉีติ อกฺโกสิฯ อวธีติ ปหริฯ อชินีติ กูฏสกฺขิโอตารเณน วา วาทปฏิวาเทน วา กรณุตฺตริยกรเณน วา อเชสิฯ อหาสิ เมติ มม สนฺตกํ ปตฺตาทีสุ กิญฺจิเทว อวหริฯ เย จ ตนฺติ เย เกจิ เทวตา วา มนุสฺสา วา คหฏฺฐา วา ปพฺพชิตา วา ตํ ‘‘อกฺโกจฺฉิ ม’’นฺติอาทิวตฺถุกํ โกธํ สกฏธุรํ วิย นทฺธินา ปูติมจฺฉาทีนิ วิย จ กุสาทีหิ ปุนปฺปุนํ เวเฐตฺวา อุปนยฺหนฺติ, เตสํ สกิํ อุปฺปนฺนํ เวรํ น สมฺมตีติ วูปสมฺมติฯ เย จ ตํ นุปนยฺหนฺตีติ อสติยา อมนสิการวเสน วา กมฺมปจฺจเวกฺขณาทิวเสน วา เย ตํ อกฺโกสาทิวตฺถุกํ โกธํ ตยาปิ โกจิ นิทฺโทโส ปุริมภเว อกฺกุฏฺโฐ ภวิสฺสติ, ปหโฏ ภวิสฺสติ, กูฏสกฺขิํ โอตาเรตฺวา ชิโต ภวิสฺสติ, กสฺสจิ เต ปสยฺห กิญฺจิ อจฺฉินฺนํ ภวิสฺสติ, ตสฺมา นิทฺโทโส หุตฺวาปิ อกฺโกสาทีนิ ปาปุณาสีติ เอวํ น อุปนยฺหนฺติฯ เตสุ ปมาเทน อุปฺปนฺนมฺปิ เวรํ อิมินา อนุปนยฺหเนน นิรินฺธโน วิย ชาตเวโท วูปสมฺมตีติฯ

เทสนาปริโยสาเน สตสหสฺสภิกฺขู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณิํสุฯ ธมฺมเทสนา มหาชนสฺส สาตฺถิกา อโหสิฯ ทุพฺพโจปิ สุพฺพโจเยว ชาโตติฯ

ติสฺสตฺเถรวตฺถุ ตติยํฯ

4. กาฬยกฺขินีวตฺถุ

น หิ เวเรนาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต อญฺญตรํ วญฺฌิตฺถิํ อารพฺภ กเถสิฯ