5. พาลวคฺโค

1. อญฺญตรปุริสวตฺถุ

ทีฆา ชาครโต รตฺตีติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต ปเสนทิโกสลญฺเจว อญฺญตรญฺจ ปุริสํ อารพฺภ กเถสิฯ

ราชา กิร ปเสนทิ โกสโล เอกสฺมิํ ฉณทิวเส อลงฺกตปฏิยตฺตํ สพฺพเสตํ เอกํ ปุณฺฑรีกํ นาม หตฺถิํ อภิรุยฺห มหนฺเตน ราชานุภาเวน นครํ ปทกฺขิณํ กโรติฯ อุสฺสารณาย วตฺตมานาย เลฑฺฑุทณฺฑาทีหิ โปถิยมาโน มหาชโน ปลายนฺโต คีวํ ปริวฏฺเฏตฺวาปิ โอโลเกติเยวฯ ราชูนํ กิร สุทินฺนทานสฺเสตํ ผลํฯ อญฺญตรสฺสาปิ ทุคฺคตปุริสสฺส ภริยา สตฺตภูมิกสฺส ปาสาทสฺส อุปริตเล ฐิตา เอกํ วาตปานกวาฏํ วิวริตฺวา ราชานํ โอโลเกตฺวาว อปคจฺฉิฯ รญฺโญ ปุณฺณจนฺโท วลาหกนฺตรํ ปวิฏฺโฐ วิย อุปฏฺฐาสิฯ โส ตสฺสา ปฏิพทฺธจิตฺโต หตฺถิกฺขนฺธโต ปตนาการปฺปตฺโต วิย หุตฺวา ขิปฺปํ นครํ ปทกฺขิณํ กตฺวา อนฺเตปุรํ ปวิสิตฺวา เอกํ วิสฺสาสกํ อมจฺจํ อาห – ‘‘อสุกฏฺฐาเน เต มยา โอโลกิตปาสาโท ทิฏฺโฐ’’ติ? ‘‘อาม, เทวา’’ติฯ ‘‘ตตฺเถกํ อิตฺถิํ อทฺทสา’’ติ? ‘‘อทฺทสํ, เทวา’’ติฯ ‘‘คจฺฉ, ตสฺสา สสามิกอสามิกภาวํ ชานาหี’’ติฯ โส คนฺตฺวา ตสฺสา สสามิกภาวํ ญตฺวา อาคนฺตฺวา รญฺโญ ‘‘สสามิกา’’ติ อาโรเจสิฯ อถ รญฺญา ‘‘เตน หิ ตสฺสา สามิกํ ปกฺโกสาหี’’ติ วุตฺเต โส คนฺตฺวา, ‘‘เอหิ, โภ, ราชา ตํ ปกฺโกสตี’’ติ อาหฯ โส ‘‘ภริยํ เม นิสฺสาย ภเยน อุปฺปนฺเนน ภวิตพฺพ’’นฺติ จินฺเตตฺวา รญฺโญ อาณํ ปฏิพาหิตุํ อสกฺโกนฺโต คนฺตฺวา ราชานํ วนฺทิตฺวา อฏฺฐาสิฯ อถ นํ ราชา ‘‘มํ อิโต ปฏฺฐาย อุปฏฺฐาหี’’ติ อาหฯ ‘‘อลํ, เทว, อหํ อตฺตโน กมฺมํ กตฺวา ตุมฺหากํ สุงฺกํ ททามิ, ฆเรเยว เม ชีวิกา โหตู’’ติฯ ‘‘ตว สุงฺเกน มยฺหํ อตฺโถ นตฺถิ, อชฺชโต ปฏฺฐาย มํ อุปฏฺฐาหี’’ติ ตสฺส ผลกญฺจ อาวุธญฺจ ทาเปสิฯ เอวํ กิรสฺส อโหสิ – ‘‘กญฺจิเทวสฺส โทสํ อาโรเปตฺวา ฆาเตตฺวา ภริยํ คณฺหิสฺสามี’’ติฯ อถ นํ โส มรณภยภีโต อปฺปมตฺโต หุตฺวา อุปฏฺฐาสิฯ