10. มหากสฺสปตฺเถรปิณฺฑปาตทินฺนวตฺถุ

อปฺปมตฺโต อยํ คนฺโธติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต มหากสฺสปตฺเถรสฺส ปิณฺฑปาตทานํ อารพฺภ กเถสิฯ

เอกสฺมิญฺหิ ทิวเส เถโร สตฺตาหจฺจเยน นิโรธา วุฏฺฐาย ‘‘ราชคเห สปทานํ ปิณฺฑาย จริสฺสามี’’ติ นิกฺขมิฯ ตสฺมิํ ปน สมเย สกฺกสฺส เทวรญฺโญ ปริจาริกา กกุฏปาทินิโย ปญฺจสตา อจฺฉราโย ‘‘เถรสฺส ปิณฺฑปาตํ ทสฺสามา’’ติ อุสฺสาหชาตา ปญฺจ ปิณฺฑปาตสตานิ สชฺเชตฺวา อาทาย อนฺตรามคฺเค ฐตฺวา, ‘‘ภนฺเต, อิมํ ปิณฺฑปาตํ คณฺหถ, สงฺคหํ โน กโรถา’’ติ วทิํสุฯ ‘‘คจฺฉถ ตุมฺเห, อหํ ทุคฺคตานํ สงฺคหํ กริสฺสามี’’ติฯ ‘‘ภนฺเต, มา โน นาเสถ, สงฺคหํ โน กโรถา’’ติฯ เถโร ญตฺวา ปุน ปฏิกฺขิปิตฺวา ปุนปิ อปคนฺตุํ อนิจฺฉมานา ยาจนฺติโย ‘‘อตฺตโน ปมาณํ น ชานาถ, อปคจฺฉถา’’ติ อจฺฉรํ ปหริฯ ตา เถรสฺส อจฺฉรสทฺทํ สุตฺวา สนฺถมฺภิตฺวา สมฺมุขา ฐาตุํ อสกฺโกนฺติโย ปลายิตฺวา เทวโลกเมว คนฺตฺวา, สกฺเกน ‘‘กหํ คตาตฺถา’’ติ ปุฏฺฐา, ‘‘‘สมาปตฺติโต วุฏฺฐิตสฺส เถรสฺส ปิณฺฑปาตํ ทสฺสามา’ติ คตามฺหา, เทวา’’ติฯ ‘‘ทินฺโน ปน วา’’ติ? ‘‘คณฺหิตุํ น อิจฺฉตี’’ติฯ ‘‘กิํ กเถสี’’ติ? ‘‘‘ทุคฺคตานํ สงฺคหํ กริสฺสามี’ติ อาห, เทวา’’ติฯ ‘‘ตุมฺเห เกนากาเรน คตา’’ติฯ ‘‘อิมินาว, เทวา’’ติฯ สกฺโก ‘‘ตุมฺหาทิสิโย เถรสฺส ปิณฺฑปาตํ กิํ ทสฺสนฺตี’’ติ สยํ ทาตุกาโม หุตฺวา, ชราชิณฺโณ มหลฺลโก ขณฺฑทนฺโต ปลิตเกโส โอตคฺคสรีโร มหลฺลกตนฺต วาโย หุตฺวา สุชมฺปิ เทวธีตรํ ตถารูปเมว มหลฺลิกํ กตฺวา เอกํ เปสการวีถิํ มาเปตฺวา ตนฺตํ ปสาเรนฺโต อจฺฉิฯ

เถโรปิ ‘‘ทุคฺคตานํ สงฺคหํ กริสฺสามี’’ติ นคราภิมุโข คจฺฉนฺโต พหินคเร เอว ตํ วีถิํ ทิสฺวา โอโลเกนฺโต ทฺเว ชเน อทฺทสฯ ตสฺมิํ ขเณ สกฺโก ตนฺตํ ปสาเรติ, สุชา ตสรํ วฏฺเฏติฯ เถโร จินฺเตสิ – ‘‘อิเม มหลฺลกกาเลปิ กมฺมํ กโรนฺติเยว อิมสฺมิํ นคเร อิเมหิ ทุคฺคตตรา นตฺถิ มญฺเญ, อิเมหิ ทินฺนํ อุฬุงฺกมตฺตมฺปิ สากมตฺตมฺปิ คเหตฺวา อิเมสํ สงฺคหํ กริสฺสามี’’ติฯ โส เตสํ เคหาภิมุโข อโหสิฯ สกฺโก ตํ อาคจฺฉนฺตํ ทิสฺวา สุชํ อาห – ‘‘ภทฺเท, มยฺหํ อยฺโย อิโต อาคจฺฉติ, ตฺวํ อปสฺสนฺตี วิย ตุณฺหี หุตฺวา นิสีท, ขเณน เถรํ วญฺเจตฺวา ปิณฺฑปาตํ ทสฺสามา’’ติฯ