พระสุตตันตปิฏก ทีฆนิกาย มหาวรรค [1. มหาปทานสูตร] คนชรา
เพราะคำเล่าลือว่า พระราชกุมารวินิจฉัยให้คดีดำเนินไปด้วยพระญาณ มีปริมาณ
มากขึ้น จึงเกิดมีพระสมญาว่า วิปัสสี วิปัสสี
[42] ต่อมา พระเจ้าพันธุมาโปรดให้สร้างปราสาท 3 หลัง สำหรับพระ
วิปัสสีราชกุมาร หลังหนึ่งสำหรับประทับในฤดูฝน หลังหนึ่งสำหรับประทับใน
ฤดูหนาว หลังหนึ่งสำหรับประทับในฤดูร้อน โปรดให้บำรุงพระราชกุมารด้วย
กามคุณ 5 พระวิปัสสีราชกุมารทรงได้รับการบำรุงบำเรอด้วยดนตรีที่ไม่ปะปนด้วย
บุรุษในปราสาทสำหรับประทับในฤดูฝน ไม่ได้เสด็จลงมาชั้นล่างปราสาทตลอด 4 เดือน
ภาณวารที่ 1 จบ
เทวทูต 4
คนชรา
[43] ภิกษุทั้งหลาย เมื่อเวลาล่วงไปหลายปีหลายร้อยปีหลายพันปี พระ
วิปัสสีราชกุมารรับสั่งเรียกนายสารถีมาตรัสว่า สหายสารถี เธอจงเทียมยานพาหนะ
คันงาม ๆ เราจะไปอุทยานชมภูมิประเทศที่สวยงาม
นายสารถีทูลรับพระบัญชาแล้ว เทียมยานพาหนะคันงาม ๆ กราบทูลว่า
ขอเดชะ ข้าพระองค์เทียมยานพาหนะคันงาม ๆ ไว้แล้ว ขอพระองค์จงทรงกำหนด
เวลาที่สมควร ณ บัดนี้เถิด
พระวิปัสสีราชกุมารทรงยานพาหนะคันงามเสด็จประพาสอุทยาน พร้อมด้วย
ยานพาหนะคันงาม ๆ ตามเสด็จอีกหลายคัน
[44] ขณะที่เสด็จประพาสอุทยาน พระวิปัสสีราชกุมารได้ทอดพระเนตรเห็น
ชายชราผู้มีซี่โครงคดเหมือนกลอนประตู หลังงองุ้ม เดินถือไม้เท้างก ๆ เงิ่น ๆ
กระสับกระส่าย หมดความหนุ่มแน่น จึงตรัสถามนายสารถีว่า สหายสารถี
ชายคนนี้ถูกใครทำอะไรให้ เส้นผมและร่างกายของเขาจึงไม่เหมือนของคนอื่น ๆ
