พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 9. อุพพาหิกวรรค
แต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 สงฆ์พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา องค์ 5 คือ
1. เป็นผู้เตือนให้ระลึก ไม่ให้หลงงมงาย
2. เป็นผู้พูดเปิดโอกาส
3. เป็นผู้โจทก์ตามอาบัติในธรรมและวินัยที่สมควร
4. เป็นผู้ปรับตามอาบัติในธรรมและวินัยที่สมควร
5. ชี้แจงตามความเห็น
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล สงฆ์พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา

ไม่แต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา อีกนัยหนึ่ง
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 แม้อื่นอีก สงฆ์ไม่พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
องค์ 5 คือ

1. ลำเอียงเพราะชอบ 2. ลำเอียงเพราะชัง
3. ลำเอียงเพราะหลง 4. ลำเอียงเพราะกลัว
5. เป็นอลัชชี

อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล สงฆ์ไม่พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา

แต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 สงฆ์พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา องค์ 5 คือ

1. ไม่ลำเอียงเพราะชอบ 2. ไม่ลำเอียงเพราะชัง
3. ไม่ลำเอียงเพราะหลง 4. ไม่ลำเอียงเพราะกลัว
5. เป็นลัชชี

อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล สงฆ์พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา

ไม่แต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา อีกนัยหนึ่ง
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 แม้อื่นอีก สงฆ์ไม่พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
องค์ 5 คือ

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 8 หน้า :642 }

พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 9. อุพพาหิกวรรค
1. ลำเอียงเพราะชอบ 2. ลำเอียงเพราะชัง
3. ลำเอียงเพราะหลง 4. ลำเอียงเพราะกลัว
5. ไม่ฉลาดในพระวินัย
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล สงฆ์ไม่พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา

แต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 สงฆ์พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา องค์ 5 คือ
1. ไม่ลำเอียงเพราะชอบ 2. ไม่ลำเอียงเพราะชัง
3. ไม่ลำเอียงเพราะหลง 4. ไม่ลำเอียงเพราะกลัว
5. ฉลาดในพระวินัย
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล สงฆ์พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา”

องค์ของภิกษุผู้โง่เขลา
[456] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า “ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล นับ
ว่าเป็นผู้โง่เขลาโดยแท้ พระพุทธเจ้าข้า”
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นับว่าเป็นผู้โง่
เขลาโดยแท้ องค์ 5 คือ
1. ไม่รู้พระสูตร 2. ไม่รู้ข้ออนุโลมพระสูตร
3. ไม่รู้พระวินัย 4. ไม่รู้ข้ออนุโลมพระวินัย
5. ไม่ฉลาดในฐานะอันควรและฐานะอันไม่ควร
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล นับว่าโง่เขลาโดยแท้

องค์ของภิกษุผู้ฉลาด
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นับว่าฉลาดโดยแท้ องค์ 5 คือ
1. รู้พระสูตร 2. รู้ข้ออนุโลมพระสูตร

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 8 หน้า :643 }