พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 9. อุพพาหิกวรรค
3. เป็นผู้บรรลุนิรุตติปฏิสัมภิทา
4. เป็นผู้บรรลุปฏิภาณปฏิสัมภิทา
5. พิจารณาจิตตามที่หลุดพ้นแล้ว
อุบาลี ภิกษุทั้งหลายควรสนทนากับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล
ภิกขุโนวาทวรรคที่ 8 จบ
หัวข้อประจำวรรค
ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียวพึงลงโทษ ภิกษุณีพึงลงโทษอีก 2 นัย
ลงโทษภิกษุณี 3 นัย ไม่ให้โอวาท
ไม่ให้โอวาทอีก 2 นัย ไม่รับให้โอวาทที่ตรัสไว้ 2 นัย
ภิกษุผู้ควรสนทนาที่ตรัสไว้ 2 นัย
9. อุพพาหิกวรรค
หมวดว่าด้วยอุพพาหิกสมมติ
ไม่แต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
[455] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล
สงฆ์ไม่พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา พระพุทธเจ้าข้า
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 สงฆ์ไม่พึงแต่งตั้ง
ด้วยอุพพาหิกา องค์ 5 คือ
1. ไม่ฉลาดในอรรถ 2. ไม่ฉลาดในธรรม
3. ไม่ฉลาดในการกล่าวด้วยภาษา 4. ไม่ฉลาดในกระบวนอักษร
5. ไม่ฉลาดในคำต้นและคำหลัง
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล สงฆ์ไม่พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 9. อุพพาหิกวรรค
แต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 สงฆ์พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา องค์ 5 คือ
1. ฉลาดในอรรถ 2. ฉลาดในธรรม
3. ฉลาดในการกล่าวด้วยภาษา 4. ฉลาดในกระบวนอักษร
5. ฉลาดในคำต้นและคำหลัง
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล สงฆ์พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
ไม่แต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา อีกนัยหนึ่ง
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 แม้อื่นอีก สงฆ์ไม่พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา องค์ 5 คือ
1. เป็นผู้มักโกรธ ถูกความโกรธครอบงำ
2. เป็นผู้ลบหลู่ ถูกความลบหลู่ครอบงำ
3. เป็นผู้ตีเสมอ ถูกความตีเสมอครอบงำ
4. เป็นผู้มีปกติริษยา ถูกความริษยาครอบงำ
5. เป็นผู้ยึดมั่นทิฏฐิของตน มีความถือรั้น สละสิ่งที่ตนยึดมั่นได้ยาก
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล สงฆ์ไม่พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
แต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 สงฆ์พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา องค์ 5 คือ
1. ไม่เป็นผู้มักโกรธ ไม่ถูกความโกรธครอบงำ
2. ไม่เป็นผู้ลบหลู่ ไม่ถูกความลบหลู่ครอบงำ
3. ไม่เป็นผู้ตีเสมอ ไม่ถูกความตีเสมอครอบงำ
4. ไม่เป็นผู้มีปกติริษยา ไม่ถูกความริษยาครอบงำ
5. ไม่เป็นผู้ยึดมั่นทิฏฐิของตน ไม่มีความถือรั้น สละสิ่งที่ตนยึดมั่น
ได้ง่าย
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล สงฆ์พึงแต่งตั้งด้วยอุพพาหิกา
