พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 4. ทิฏฐาวิกัมมวรรค
3. ไม่รู้พระบัญญัติ 4. ไม่รู้บทที่ตกหล่นในภายหลัง
5. ไม่รู้ถ้อยคำอันเกี่ยวเนื่องกัน
อุบาลี ภิกษุทั้งหลายไม่ควรสนทนาวินัยกับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล
ควรสนทนาวินัย
อุบาลี ภิกษุทั้งหลายควรสนทนาวินัยกับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 องค์ 5
คือ
1. รู้วัตถุ 2. รู้นิทาน
3. รู้บัญญัติ 4. รู้บทที่ตกหล่นในภายหลัง
5. รู้ถ้อยคำอันเกี่ยวเนื่องกัน
อุบาลี ภิกษุทั้งหลายควรสนทนาวินัยกับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล
เหตุที่ถามปัญหา 5 อย่าง
[432] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า การถามปัญหามีเท่าไรหนอแล พระ
พุทธเจ้าข้า
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า อุบาลี การถามปัญหานี้มี 5 อย่าง คือ
1. ภิกษุถามปัญหาเพราะความเป็นผู้โง่เขลา งมงาย
2. เป็นผู้ปรารถนาเลวทราม ถูกความอยากครอบงำ จึงถามปัญหา
3. ถามปัญหาเพราะดูหมิ่น
4. เป็นผู้ไม่ประสงค์จะรู้จึงถามปัญหา
5. ถามปัญหาด้วยคำนึงว่า ถ้าเราถามปัญหาแล้ว ภิกษุจักพยากรณ์
ได้ถูกต้อง การพยากรณ์ดังนี้นั้นเป็นสิ่งดี แต่ถ้าเราถามปัญหาแล้ว
เธอจักพยากรณ์ไม่ถูกต้อง เราก็จักพยากรณ์แก่เธออย่างถูกต้อง
อุบาลี การถามปัญหามี 5 อย่างนี้แล
พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 4. ทิฏฐาวิกัมมวรรค
การอวดอ้างมรรคผล
[433] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า การอวดอ้างมรรคผลมีเท่าไรหนอแล พระ
พุทธเจ้าข้า
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า อุบาลี การอวดอ้างมรรคผลมี 5 อย่าง คือ
1. ภิกษุอวดอ้างมรรคผลเพราะความเป็นผู้โง่เขลา งมงาย
2. เป็นผู้ปรารถนาเลวทราม ถูกความอยากครอบงำ จึงอวดอ้าง
มรรคผล
3. อวดอ้างมรรคผลเพราะวิกลจริต มีจิตฟุ้งซ่าน
4. อวดอ้างมรรคผลเพราะสำคัญว่าได้บรรลุ
5. อวดอ้างมรรคผลที่เป็นจริง
อุบาลี การอวดอ้างมรรคผลมี 5 อย่างนี้แล
วิสุทธิ
[434] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า วิสุทธิมีเท่าไรหนอแล พระพุทธเจ้าข้า
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า อุบาลี วิสุทธินี้มี 5 แบบ คือ
1. ยกนิทานขึ้นแสดงจบแล้ว พึงสวดอุทเทสที่เหลือด้วยสุตบท นี้จัด
เป็นวิสุทธิแบบที่ 1
2. ยกนิทานขึ้นแสดง ยกปาราชิก 4 ขึ้นแสดงจบแล้วพึงสวดอุทเทส
ที่เหลือด้วยสุตบท นี้เป็นวิสุทธิแบบที่ 2
3. ยกนิทานขึ้นแสดง ยกปาราชิก 4 ขึ้นแสดง ยกสังฆาทิเสส 13
ขึ้นแสดงจบแล้ว พึงสวดอุทเทสที่เหลือด้วยสุตบท นี้เป็นวิสุทธิแบบที่ 3
4. ยกนิทานขึ้นแสดง ยกปาราชิก 4 ขึ้นแสดง ยกสังฆาทิเสส 13
ขึ้นแสดง ยกอนิยต 2 ขึ้นแสดงจบแล้ว พึงสวดอุทเทสที่เหลือ
ด้วยสุตบท นี้เป็นวิสุทธิแบบที่ 4
5. ยกขึ้นแสดงโดยพิสดารทั้งหมด เป็นวิสุทธิแบบที่ 5
อุบาลี วิสุทธิมี 5 แบบนี้แล
