พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 4. ทิฏฐาวิกัมมวรรค
ไม่ควรทำโอกาส
[430] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล ขอ
ให้ทำโอกาส สงฆ์ไม่ควรทำโอกาส พระพุทธเจ้าข้า
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 ขอให้ทำโอกาส
สงฆ์ไม่ควรทำโอกาส องค์ 5 คือ
1. เป็นอลัชชี 2. เป็นคนโง่เขลา
3. ไม่ใช่ปกตัตตะ 4. เป็นผู้กล่าวประสงค์จะให้เคลื่อน
จากศาสนา
5. ไม่เป็นผู้กล่าวประสงค์จะให้ออกจากอาบัติ
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล ขอให้ทำโอกาส สงฆ์ไม่ควรทำโอกาส
ควรทำโอกาส
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 ขอให้ทำโอกาส สงฆ์ควรทำโอกาส องค์
5 คือ
1. เป็นลัชชี 2. เป็นบัณฑิต
3. เป็นปกตัตตะ 4. เป็นผู้กล่าวประสงค์จะให้ออก
จากอาบัติ
5. ไม่เป็นผู้กล่าวประสงค์จะให้เคลื่อนจากศาสนา
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล ขอให้ทำโอกาส สงฆ์ควรทำโอกาส
ไม่ควรสนทนาวินัย
[431] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า ภิกษุทั้งหลายไม่ควรสนทนาวินัยกับภิกษุ
ผู้ประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล พระพุทธเจ้าข้า
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า อุบาลี ภิกษุทั้งหลายไม่ควรสนทนาวินัยกับผู้ประกอบ
ด้วยองค์ 5 องค์ 5 คือ
1. ไม่รู้วัตถุ 2. ไม่รู้นิทาน
พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 4. ทิฏฐาวิกัมมวรรค
3. ไม่รู้พระบัญญัติ 4. ไม่รู้บทที่ตกหล่นในภายหลัง
5. ไม่รู้ถ้อยคำอันเกี่ยวเนื่องกัน
อุบาลี ภิกษุทั้งหลายไม่ควรสนทนาวินัยกับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล
ควรสนทนาวินัย
อุบาลี ภิกษุทั้งหลายควรสนทนาวินัยกับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 องค์ 5
คือ
1. รู้วัตถุ 2. รู้นิทาน
3. รู้บัญญัติ 4. รู้บทที่ตกหล่นในภายหลัง
5. รู้ถ้อยคำอันเกี่ยวเนื่องกัน
อุบาลี ภิกษุทั้งหลายควรสนทนาวินัยกับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล
เหตุที่ถามปัญหา 5 อย่าง
[432] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า การถามปัญหามีเท่าไรหนอแล พระ
พุทธเจ้าข้า
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า อุบาลี การถามปัญหานี้มี 5 อย่าง คือ
1. ภิกษุถามปัญหาเพราะความเป็นผู้โง่เขลา งมงาย
2. เป็นผู้ปรารถนาเลวทราม ถูกความอยากครอบงำ จึงถามปัญหา
3. ถามปัญหาเพราะดูหมิ่น
4. เป็นผู้ไม่ประสงค์จะรู้จึงถามปัญหา
5. ถามปัญหาด้วยคำนึงว่า ถ้าเราถามปัญหาแล้ว ภิกษุจักพยากรณ์
ได้ถูกต้อง การพยากรณ์ดังนี้นั้นเป็นสิ่งดี แต่ถ้าเราถามปัญหาแล้ว
เธอจักพยากรณ์ไม่ถูกต้อง เราก็จักพยากรณ์แก่เธออย่างถูกต้อง
อุบาลี การถามปัญหามี 5 อย่างนี้แล
