พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 3. โวหารวรรค
3. โวหารวรรค
หมวดว่าด้วยการใช้โวหาร

ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์
[424] ท่านพระอุบาลีทูลถามว่า “ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล ไม่ควร
พูดในสงฆ์ พระพุทธเจ้าข้า”
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 ไม่ควรพูดในสงฆ์
องค์ 5 คือ

1. ไม่รู้อาบัติ 2. ไม่รู้สมุฏฐานอาบัติ
3. ไม่รู้ประโยคอาบัติ1 4. ไม่รู้ความระงับอาบัติ
5. ไม่ฉลาดในการวินิจฉัยอาบัติ

อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล ไม่ควรพูดในสงฆ์

ภิกษุควรพูดในสงฆ์
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 ควรพูดในสงฆ์ องค์ 5 คือ

1. รู้อาบัติ 2. รู้สมุฏฐานอาบัติ
3. รู้ประโยคอาบัติ 4. รู้ความระงับอาบัติ
5. ฉลาดในการวินิจฉัยอาบัติ

อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล ควรพูดในสงฆ์

ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์ อีกนัยหนึ่ง
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 แม้อีกอย่าง ไม่ควรพูดในสงฆ์ องค์ 5 คือ
1. ไม่รู้อธิกรณ์ 2. ไม่รู้สมุฏฐานอธิกรณ์

เชิงอรรถ :
1 ไม่รู้ประโยคอาบัติ คือไม่รู้ว่า อาบัตินี้เกิดจากความพยายามทางกาย อาบัตินี้เกิดจากความพยายามทาง
วาจา (วิ.อ. 3/424/515)

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 8 หน้า :601 }

พระวินัยปิฎก ปริวาร [อุปาลิปัญจกะ] 3. โวหารวรรค
3. ไม่รู้ประโยคอธิกรณ์ 4. ไม่รู้ความระงับอธิกรณ์
5. ไม่ฉลาดในการวินิจฉัยอธิกรณ์
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล ไม่ควรพูดในสงฆ์

ภิกษุควรพูดในสงฆ์
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 ควรพูดในสงฆ์ องค์ 5 คือ

1. รู้อธิกรณ์ 2. รู้สมุฏฐานอธิกรณ์
3. รู้ประโยคอธิกรณ์ 4. รู้ความระงับอธิกรณ์
5. ฉลาดในการวินิจฉัยอธิกรณ์

อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล ควรพูดในสงฆ์

ภิกษุไม่ควรพูดในสงฆ์ อีกนัยหนึ่ง
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 แม้อีกอย่าง ไม่ควรพูดในสงฆ์ องค์ 5 คือ
1. กล่าวข่มขู่
2. กล่าวไม่ให้โอกาสผู้อื่น
3. ไม่โจทตามอาบัติ ในธรรมและวินัยอันสมควร
4. ไม่ปรับตามอาบัติ ในธรรมและวินัยอันสมควร
5. ไม่ชี้แจงตามความเห็น
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 นี้แล ไม่ควรพูดในสงฆ์

ภิกษุควรพูดในสงฆ์
อุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ 5 ควรพูดในสงฆ์ องค์ 5 คือ
1. ไม่กล่าวข่มขู่
2. กล่าวให้โอกาสผู้อื่น
3. โจทตามอาบัติ ในธรรมและวินัยอันสมควร

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 8 หน้า :602 }