พระวินัยปิฎก ปริวาร [คาถาสังคณิกะ] 1. สัตตนคเรสุปัญญัตตสิกขาบท
คาถาสังคณิกะ
ว่าด้วยกลุ่มคาถา
1. สัตตนคเรสุปัญญัตตสิกขาบท
ว่าด้วยสิกขาบทที่ทรงบัญญัติใน 7 พระนคร

พระอุบาลีเข้าเฝ้าทูลถามปัญหา
[335] พระผู้มีพระภาคตรัสถามว่า
“เธอห่มผ้าเฉวียงบ่า ประณมมือ ดูเหมือนมีความมุ่งหวัง
มา ณ สถานที่นี้เพื่อประโยชน์อะไร”
ท่านพระอุบาลีกราบทูลว่า
“สิกขาบทที่พระองค์ทรงบัญญัติไว้ในวินัยทั้งสอง
มาสู่อุทเทสทุกวันอุโบสถนั้นมีเท่าไร ทรงบัญญัติ ณ พระนครกี่นคร”
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า
“ปัญญาของเธอดี เธอสอบถามอย่างแยบคาย
เพราะฉะนั้น เราจักบอกเธอ สมกับที่เธอฉลาดถาม
สิกขาบทที่บัญญัติไว้ในวินัยทั้งสองมาสู่อุทเทสทุกวันอุโบสถนั้น
มี 350 สิกขาบท เราบัญญัติ ณ พระนคร 7 นคร”
พระอุบาลีกราบทูลว่า
“สิกขาบทที่ทรงบัญญัติ ณ พระนคร 7 นคร
พระนครไหนบ้าง ขอพระองค์ได้โปรดชี้แจงพระนคร 7 นครนั้น
แก่ข้าพระพุทธเจ้า ข้าพระพุทธเจ้าได้ฟังถ้อยพระดำรัส
ของพระองค์แล้วจะปฏิบัติ
ข้อนั้นจะพึงมีเพื่อความเกื้อกูลแก่ข้าพระพุทธเจ้า”
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า
“สิกขาบทเหล่านั้น เราบัญญัติ ณ กรุงเวสาลี ณ กรุงราชคฤห์

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 8 หน้า :505 }

พระวินัยปิฎก ปริวาร [คาถาสังคณิกะ] 1. สัตตนคเรสุปัญญัตตสิกขาบท
ณ กรุงสาวัตถี ณ เมืองอาฬวี ณ กรุงโกสัมพี
ณ แคว้นสักกะ ณ ภัคคชนบท”

สิกขาบทบัญญัติ
พระอุบาลีกราบทูลว่า
“สิกขาบทที่ทรงบัญญัติ ณ กรุงเวสาลีมีเท่าไร
ณ กรุงราชคฤห์มีเท่าไร ณ กรุงสาวัตถีมีเท่าไร
ณ เมืองอาฬวีมีเท่าไร ณ กรุงโกสัมพีมีเท่าไร
ณ แคว้นสักกะมีเท่าไร ณ ภัคคชนบทมีเท่าไร
พระองค์อันข้าพระพุทธเจ้าทูลถามแล้ว ขอได้โปรดตอบข้อนั้น
แก่ข้าพระพุทธเจ้า”
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า
“สิกขาบทที่บัญญัติ ณ กรุงเวสาลีมี 10 สิกขาบท
ณ กรุงราชคฤห์มี 21 สิกขาบท ณ กรุงสาวัตถี
รวมทั้งหมดมี 294 สิกขาบท ณ เมืองอาฬวีมี 6 สิกขาบท
ณ กรุงโกสัมพีมี 8 สิกขาบท ณ แคว้นสักกะมี 8 สิกขาบท
ณ ภัคคชนบทมี 3 สิกขาบท
เธอจงฟังสิกขาบทที่เราบัญญัติไว้ ณ กรุงเวสาลี ตามลำดับต่อไป
สิกขาบทว่าด้วยการเสพเมถุนธรรม สิกขาบทว่าด้วยการพรากกายมนุษย์
สิกขาบทว่าด้วยการกล่าวอวดอุตตริมนุสสธรรมที่ไม่มีจริง
สิกขาบทว่าด้วยทรงอติเรกจีวร
สิกขาบทว่าด้วยการทำสันถัตโดยใช้ขนเจียมดำล้วน
สิกขาบทว่าด้วยการบอกอุตตริมนุสสธรรมที่มีจริง
สิกขาบทว่าด้วยการฉันปรัมปรโภชนะ
สิกขาบทว่าด้วยการรับประเคนอาหารนอกจากน้ำและไม้ชำระฟัน
สิกขาบทว่าด้วยการให้ของเคี้ยวของฉันแก่อเจลก
ในหมู่ภิกษุณี สิกขาบทว่าด้วยภิกษุณีด่า บริภาษภิกษุ
รวมสิกขาบทที่บัญญัติ ณ กรุงเวสาลี 10 สิกขาบท

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 8 หน้า :506 }