พระวินัยปิฎก จูฬวรรค [2. ปาริวาสิกขันธกะ] 4. มานัตตจาริกวัตตะ
รัตติเฉท
ว่าด้วยเหตุให้ขาดราตรี 4 อย่าง
[92] ครั้งนั้น ท่านพระอุบาลีเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ ครั้นแล้ว
ได้ถวายอภิวาทพระผู้มีพระภาค นั่งอยู่ ณ ที่สมควร กราบทูลพระผู้มีพระภาค
ดังนี้ว่า รัตติเฉทของภิกษุผู้ประพฤติมานัตมีเท่าไร พระพุทธเจ้าข้า
พระผู้มีพระภาคตรัสว่า อุบาลี รัตติเฉทของภิกษุผู้ประพฤติมานัตมี 4 อย่าง
คือ
1. สหวาสะ (การอยู่ร่วมกัน)
2. วิปปวาสะ (การอยู่ปราศ)
3. อนาโรจนา (การไม่บอก)
4. อูเนคเณจรณะ (การประพฤติมานัตในคณะสงฆ์อันพร่อง)
อุบาลี รัตติเฉทของภิกษุผู้ประพฤติมานัติมี 4 อย่างนี้แล
ทรงอนุญาตให้เก็บมานัต
[93] สมัยนั้น ภิกษุสงฆ์มาประชุมกันจำนวนมากในกรุงสาวัตถี ภิกษุทั้งหลาย
ผู้ประพฤติมานัตไม่สามารถจะทำมานัตให้บริสุทธิ์ได้ จึงนำเรื่องนี้ไปกราบทูลพระผู้มี
พระภาคให้ทรงทราบ
พระผู้มีพระภาครับสั่งว่า ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้เก็บมานัต
วิธีเก็บมานัต
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุพึงเก็บมานัตอย่างนี้ ภิกษุผู้ประพฤติมานัตพึงเข้าไปหา
ภิกษุรูปหนึ่ง ห่มอุตตราสงค์เฉวียงบ่าข้างหนึ่ง นั่งกระโหย่ง ประนมมือ กล่าวว่า
ข้าพเจ้าเก็บมานัต มานัตย่อมเป็นอันเก็บ หรือกล่าวว่า ข้าพเจ้าเก็บวัตร มานัต
ย่อมเป็นอันเก็บ
