พระวินัยปิฎก มหาวรรค [10. โกสัมพิกขันธกะ] 271. โกสัมพิกวิวาทกถา
10. โกสัมพิกขันธกะ
271. โกสัมพิกวิวาทกถา
ว่าด้วยเรื่องภิกษุชาวกรุงโกสัมพีทะเลาะวิวาทกัน
[451] สมัยนั้น พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ โฆสิตาราม เขตกรุงโกสัมพี
ครั้งนั้นมีภิกษุรูปหนึ่งต้องอาบัติ ภิกษุรูปนั้นมีความเห็นในอาบัตินั้นว่าเป็นอาบัติ
แต่ภิกษุพวกอื่นมีความเห็นในอาบัตินั้นว่าไม่เป็นอาบัติ
ต่อมา ภิกษุรูปนั้นกลับมีความเห็นในอาบัตินั้นว่าไม่เป็นอาบัติ แต่ภิกษุพวก
อื่นมีความเห็นในอาบัตินั้นว่าเป็นอาบัติ
ลำดับนั้น ภิกษุเหล่านั้นได้กล่าวกับภิกษุรูปนั้นดังนี้ว่า ท่าน ท่านต้องอาบัติแล้ว
ท่านจงเห็นอาบัตินั้น ภิกษุรูปนั้นกล่าวว่า ท่านทั้งหลาย ผมไม่มีอาบัติที่จะพึงเห็น
ภายหลัง ภิกษุเหล่านั้นได้ความพร้อมเพรียงแล้วจึงลงอุกเขปนียกรรมภิกษุ
รูปนั้นเพราะไม่เห็นว่าเป็นอาบัติ1
เชิงอรรถ :
1 พวกภิกษุที่ลงอุกเขปนียกรรม เป็นอุปัชฌาย์ของพวกภิกษุวินัยธรผู้เชี่ยวชาญในพระวินัย ส่วนภิกษุที่ถูกลง
อุกเขปนียกรรมเป็นอุปัชฌาย์ของพวกภิกษุสุตตันติกะผู้เชี่ยวชาญในพระสูตร เรื่องมีอยู่ว่า
ณ อาวาสแห่งหนึ่ง ในกรุงโกสัมพี มีภิกษุอยู่ 2 กลุ่ม คือ กลุ่มสุตตันติกะเชี่ยวชาญพระสูตร และ
กลุ่มวินัยธร เชี่ยวชาญพระวินัย วันหนึ่ง อุปัชฌาย์ของพวกสุตตันติกะ เข้าห้องสุขา(วัจกุฎี)เหลือน้ำชำระ
ไว้ในภาชนะแล้วออกมา อุปัชฌาย์ของพวกวินัยธรเข้าไปทีหลัง เห็นน้ำนั้นจึงออกมาถามภิกษุสุตตันติกะว่า
ท่านเหลือน้ำไว้หรือ ภิกษุสุตตันติกะตอบว่า ผมเหลือน้ำไว้ ในกรณีนี้ ท่านไม่รู้ว่าเป็นอาบัติหรือ
ผมไม่รู้ว่าเป็นอาบัติ ท่าน ในกรณีนี้ มีอาบัติอยู่ ถ้ามีอาบัติ ผมจะแสดงอาบัติ ท่าน ถ้าไม่จงใจ
ไม่มีสติ ก็ไม่มีอาบัติ เมื่อภิกษุวินัยธรกล่าวอย่างนี้ ภิกษุสุตตันติกะจึงมีความเห็นในอาบัตินั้นว่าไม่เป็นอาบัติ
ฝ่ายภิกษุวินัยธรบอกพวกนิสิตของตนว่า ภิกษุสุตตันติกะนี้ แม้ต้องอาบัติก็ไม่รู้ พวกนิสิตของภิกษุวินัยธร
จึงไปกล่าวกะพวกภิกษุสุตตันติกะว่า อุปัชฌาย์ของท่าน แม้ต้องอาบัติแล้วก็ยังไม่รู้ว่าเป็นอาบัติ พวก
ภิกษุสุตตันติกะ จึงไปบอกแก่อุปัชฌาย์ของตน พระอุปัชฌาย์ของพวกภิกษุสุตตันติกะกล่าวว่า ในตอนต้น
ภิกษุวินัยธรนี้ กล่าวว่า ไม่มีอาบัติ แต่ตอนนี้ กลับกล่าวว่า มีอาบัติ ภิกษุวินัยธรนี้พูดเท็จ เมื่อ
อุปัชฌาย์กล่าวอย่างนี้ พวกนิสิตจึงไปกล่าวกะพวกภิกษุวินัยธรว่า อุปัชฌาย์ของพวกท่านพูดเท็จ
แล้วก่อความทะเลาะขยายวงกว้างออกไปเรื่อย ลำดับนั้น ภิกษุวินัยธรได้โอกาส จึงลงอุกเขปนียกรรม
เพราะไม่เห็นอาบัติแก่ภิกษุสุตตันติกะนั้น (วิ.อ. 3/451/243)
