พระวินัยปิฎก มหาวรรค [5. จัมมขันธกะ] 152. กัฏฐปาทุกาทิปฏิกเขปะ
สมัยนั้น ภิกษุทั้งหลายไม่ล้างเท้าขึ้นเตียงบ้าง ตั่งบ้าง จีวรและเสนาสนะจึง
เปรอะเปื้อน
ภิกษุทั้งหลายจึงนำเรื่องนี้ไปกราบทูลพระผู้มีพระภาคให้ทรงทราบ
พระผู้มีพระภาครับสั่งว่า “ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้สวมรองเท้าในขณะ
ที่ตั้งใจว่า ประเดี๋ยวจะขึ้นเตียงหรือตั่ง”
สมัยนั้น เวลากลางคืน ภิกษุทั้งหลายเดินไปโรงอุโบสถบ้าง ที่ประชุมบ้าง
เหยียบตอไม้บ้าง หนามบ้างในที่มืด เท้าทั้งสองบาดเจ็บ
ภิกษุทั้งหลายจึงนำเรื่องนี้ไปกราบทูลพระผู้มีพระภาคให้ทรงทราบ
พระผู้มีพระภาครับสั่งว่า “ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้สวมรองเท้า ใช้คบ
เพลิง ประทีป ไม้เท้าในอาราม”

152. กัฏฐปาทุกาทิปฏิกเขปะ
ว่าด้วยทรงห้ามสวมเขียงเท้าไม้เป็นต้น

เรื่องพระฉัพพัคคีย์สวมเขียงเท้าไม้
[250] สมัยนั้น ในเวลาเช้ามืด พวกภิกษุฉัพพัคคีย์ลุกขึ้นสวมเขียงเท้าไม้
เดินจงกรมในที่กลางแจ้ง มีเสียงกึกกัก ดังอึกทึก สนทนาดิรัจฉานกถาต่าง ๆ คือ1

1. ราชกถา เรื่องพระราชา 2. โจรกถา เรื่องโจร
3. มหามัตตกถา เรื่องมหาอมาตย์ 4. เสนากถา เรื่องกองทัพ
5. ภยกถา เรื่องภัย 6. ยุทธกถา เรื่องการรบ
7. อันนกถา เรื่องข้าว 8. ปานกถา เรื่องน้ำดื่ม
9. วัตถกถา เรื่องผ้า 10. สยนกถา เรื่องที่นอน
11. มาลากถา เรื่องพวงดอกไม้ 12. คันธกถา เรื่องของหอม


เชิงอรรถ :
1 วิ.มหา. (แปล) 2/508/599-600

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 5 หน้า :19 }

พระวินัยปิฎก มหาวรรค [5. จัมมขันธกะ] 152. กัฏฐปาทุกาทิปฏิกเขปะ

13. ญาติกถา เรื่องญาติ 14. ยานกถา เรื่องยาน
15. คามกถา เรื่องบ้าน 16. นิคมกถา เรื่องนิคม
17. นครกถา เรื่องเมือง 18. ชนปทกถา เรื่องชนบท
19. อิตถีกถา เรื่องสตรี 20. ปุริสกถา เรื่องบุรุษ
21. สูรกถา เรื่องคนกล้าหาญ 22. วิสิขากถา เรื่องตรอก
23. กุมภัฏฐานกถา เรื่องท่าน้ำ 24. ปุพพเปตกถา เรื่องคนที่ล่วง
ลับไปแล้ว
25. นานัตตกถา เรื่องเบ็ดเตล็ด 26. โลกักขายิกะ เรื่องโลก
27. สมุททักขายิกะ เรื่องทะเล 28. อิติภวาภวกถา เรื่องความ
เจริญและความเสื่อม

เหยียบแมลงตายบ้าง ทำภิกษุทั้งหลายให้คลาดจากสมาธิบ้าง
บรรดาภิกษุผู้มักน้อย ฯลฯ จึงตำหนิ ประณาม โพนทะนาว่า “ไฉน พวก
ภิกษุฉัพพัคคีย์จึงลุกขึ้นในเวลาเช้ามืด สวมเขียงเท้าไม้ เดินจงกรมในที่กลางแจ้ง
มีเสียงกึกกัก ดังอึกทึก สนทนาดิรัจฉานกถาต่าง ๆ คือ
1. ราชกถา เรื่องพระราชา 2. โจรกถา เรื่องโจร
ฯลฯ
28. อิติภวาภวกถา เรื่องความเจริญและความเสื่อม
เหยียบแมลงตายบ้าง ทำภิกษุทั้งหลายให้คลาดจากสมาธิบ้างเล่า” แล้วจึง
นำเรื่องนี้ไปกราบทูลพระผู้มีพระภาคให้ทรงทราบ
พระผู้มีพระภาคตรัสถามว่า “ภิกษุทั้งหลาย ทราบว่าพวกภิกษุฉัพพัคคีย์ลุก
ขึ้นในเวลาเช้ามืด สวมเขียงเท้าไม้เดินจงกรมในที่กลางแจ้ง มีเสียงกึกกัก ดังอึกทึก
สนทนาดิรัจฉานกถาต่าง ๆ คือ
1. ราชกถา เรื่องพระราชา 2. โจรกถา เรื่องโจร
ฯลฯ
28. อิติภวาภวกถา เรื่องความเจริญและความเสื่อม
เหยียบแมลงตายบ้าง ทำภิกษุทั้งหลายให้คลาดจากสมาธิบ้าง จริงหรือ”

{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : 5 หน้า :20 }