พระวินัยปิฎก มหาวรรค [7. กฐินขันธกะ] 200. ปลิโพธาปลิโพธกถา
200. ปลิโพธาปลิโพธกถา
ว่าด้วยปลิโพธและอปลิโพธ
ปลิโพธ 2 อย่าง1
[325] ภิกษุทั้งหลาย กฐินมีปลิโพธ 2 อย่าง มีอปลิโพธ 2 อย่าง
ภิกษุทั้งหลาย ปลิโพธ 2 อย่าง คือ
1. อาวาสปลิโพธ (ความกังวลในอาวาสเพราะคิดจะกลับมา)
2. จีวรปลิโพธ (ความกังวลในจีวรเพราะยังไม่ได้ทำจีวรหรือทำยังไม่เสร็จ)
ภิกษุทั้งหลาย อาวาสปลิโพธ คือ ในกรณีนี้ ภิกษุยังอยู่ในอาวาสนั้น หรือ
หลีกไปแต่ผูกใจว่า จะกลับ อย่างนี้ชื่อว่าอาวาสปลิโพธ
ภิกษุทั้งหลาย จีวรปลิโพธ คือ ในกรณีนี้ ภิกษุยังไม่ได้ทำจีวรหรือทำ
จีวรค้างไว้ หรือความหวังว่าจะได้จีวรยังไม่สิ้นสุดลง อย่างนี้ชื่อว่าจีวรปลิโพธ
ภิกษุทั้งหลาย กฐินมีปลิโพธ 2 อย่างนี้แหละ
ภิกษุทั้งหลาย กฐินมีอปลิโพธ 2 อย่าง คือ
1. อาวาสอปลิโพธ (ไม่มีความกังวลในอาวาส)
2. จีวรอปลิโพธ (ไม่มีความกังวลในจีวร)
ภิกษุทั้งหลาย อาวาสอปลิโพธ คือ ในกรณีนี้ ภิกษุหลีกไปจากอาวาส
นั้น สละ คาย ปล่อยวาง ไม่ผูกใจ คิดว่า จะไม่กลับมา อย่างนี้ชื่อว่าอาวาส
อปลิโพธ
เชิงอรรถ :
1 ปลิโพธ ในทางพระวินัย หมายถึงความกังวลที่เป็นเหตุให้กฐินยังไม่เดาะ คือยังรักษาอานิสงส์กฐินและ
เขตแห่งจีวรกาล ตามกำหนดไว้ได้ ถ้าภิกษุหลีกไปโดยคิดว่า จะไม่กลับมาอีก จีวรปลิโพธขาดก่อน
ในขณะที่อยู่ภายในสีมานั่นเอง อาวาสปลิโพธขาดในขณะเมื่อก้าวล่วงสีมาไปแล้ว (วิ.อ. 3/311/198)
พระวินัยปิฎก มหาวรรค [7. กฐินขันธกะ] 201. รวมเรื่องที่มีในกฐินขันธกะ
ภิกษุทั้งหลาย จีวรอปลิโพธ คือ ในกรณีนี้ ภิกษุทำจีวรเสร็จแล้ว จีวร
เสียหาย สูญหาย หรือถูกไฟไหม้ หรือความหวังว่าจะได้จีวรสิ้นสุดลง อย่างนี้ชื่อ
ว่าจีวรอปลิโพธ
ภิกษุทั้งหลาย กฐินอปลิโพธ 2 อย่างนี้แล
ปลิโพธาปลิโพธกถา จบ
กฐินขันธกะที่ 7 จบ
เรื่องในขันธกะนี้มี 12 เรื่อง และเปยยาลมุข 118 เรื่อง
201. รวมเรื่องที่มีในกฐินขันธกะ
เรื่องภิกษุชาวเมืองปาเฐยยะ 30 รูป เข้าจำพรรษา ณ
เมืองสาเกต ออกพรรษาแล้วเข้าเฝ้าพระผู้มีพระภาคด้วยทั้ง
จีวรชุ่มชื้นด้วยน้ำ
เรื่องอานิสงส์กฐิน 5 อย่าง คือ
1. เที่ยวไปไม่ต้องบอกลา
2. ไม่ต้องถือไตรจีวรไปครบสำรับ
3. ฉันคณโภชนะได้
4. ทรงอติเรกจีวรไว้ได้ตามต้องการ
5. พวกเธอจะได้จีวรที่เกิดขึ้นในที่นั้น
เรื่องวิธีกรานกฐินและญัตติทุติยกรรมวาจาสำหรับกรานกฐิน
เรื่องกฐินไม่เป็นอันกราน คือ
1. กฐินไม่เป็นอันกรานด้วยอาการเพียงมีรอยขีด
2. กฐินไม่เป็นอันกรานด้วยอาการเพียงซักผ้า
3. กฐินไม่เป็นอันกรานด้วยอาการเพียงกะผ้า
4. กฐินไม่เป็นอันกรานด้วยอาการเพียงตัดผ้า
