พระวินัยปิฎก มหาวรรค [1.มหาขันธกะ] 61. เทฺวอุปสัมปทาเปกขาทิวัตถุ
60. โคตเตนอนุสสาวนานุชานนา
ว่าด้วยทรงอนุญาตอุปสมบทกรรมโดยสวดระบุโคตรของอุปัชฌาย์
เรื่องพระมหากัสสปะนิมนต์พระอานนท์มาสวดนาค
[122] สมัยนั้น ท่านพระมหากัสสปะมีอุปสัมปทาเปกขะ ท่านจึงส่งทูตไปใน
สำนักพระอานนท์ให้นิมนต์ว่า ท่านอานนท์จงมาสวดอุปสัมปทาเปกขะ1นี้
พระอานนท์ตอบไปว่า กระผมไม่สามารถจะระบุนามของพระเถระ2ได้ เพราะ
พระเถระเป็นที่เคารพของกระผม
ภิกษุทั้งหลายจึงกราบทูลเรื่องนี้ให้พระผู้มีพระภาคทรงทราบ
พระผู้มีพระภาครับสั่งว่า ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้สวดระบุโคตรได้
61. เทฺวอุปสัมปทาเปกขาทิวัตถุ
ว่าด้วยอุปสมบทอุปสัมปทาเปกขะ 2 คนเป็นต้น
เรื่องแย่งกันอุปสมบทก่อน
[123] สมัยนั้น ท่านพระมหากัสสปะมีอุปสัมปทาเปกขะ 2 คน อุปสัมปทา
เปกขะทั้ง 2 เถียงกันว่า ผมจักอุปสมบทก่อน ผมจักอุปสมบทก่อน
ภิกษุทั้งหลายจึงกราบทูลเรื่องนี้ให้พระผู้มีพระภาคทรงทราบ
พระผู้มีพระภาครับสั่งว่า ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้สวดอุปสัมปทาเปกขะ
2 คน ในอนุสาวนาเดียวกันได้
เชิงอรรถ :
1 อุปสัมปทาเปกขะ คือ ผู้มุ่งจะบวชเป็นภิกษุ ผู้ประสงค์จะบวช
2 หมายถึงไม่สามารถระบุชื่อของพระมหากัสสปะ ที่จะปรากฏอยู่ในคำสวดว่า อายสฺมโต ปิปฺผลิสฺส
อุปสมฺปทาเปกฺโข (อุปสัมปทาเปกขะของท่านปิปผลิ) (สารตฺถ.ฏีกา 3/122/323) เพราะการระบุชื่อและ
โคตรถือเป็นการแสดงความไม่เคารพ
พระวินัยปิฎก มหาวรรค [1.มหาขันธกะ] 62. คัพภวีสูปสัมปทานุชานนา
เรื่องอุปสมบทครั้งละ 3 คน มีอุปัชฌาย์รูปเดียว
สมัยต่อมา พระเถระหลายรูปต่างก็มีอุปสัมปทาเปกขะหลายคน อุปสัมปทา
เปกขะ เหล่านั้นต่างเถียงกันว่า ผมจักอุปสมบทก่อน ผมจักอุปสมบทก่อน
พระเถระทั้งหลายจึงกราบทูลเรื่องนี้ให้พระผู้มีพระภาคทรงทราบ
พระผู้มีพระภาครับสั่งว่า ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้สวดอุปสัมปทาเปกขะ
ในอนุสาวนาเดียวกันครั้งละ 2 คน 3 คนได้ แต่การสวดนั้น เราอนุญาตให้มี
อุปัชฌาย์รูปเดียวกัน ไม่อนุญาตให้มีอุปัชฌาย์ต่างรูปกัน
62. คัพภวีสูปสัมปทานุชานนา
ว่าด้วยทรงอนุญาต
อุปสมบทให้กุลบุตรโดยนับอายุ 20 ปีทั้งอยู่ในครรภ์
เรื่องพระกุมารกัสสปะ
[124] สมัยนั้น ท่านพระกุมารกัสสปะมีอายุครบ 20 ปีนับทั้งอยู่ในครรภ์
ได้อุปสมบทแล้ว ต่อมา ท่านมีความดำริว่า พระผู้มีพระภาคทรงบัญญัติไว้ว่า
บุคคลมีอายุหย่อนกว่า 20 ปี สงฆ์ไม่พึงให้อุปสมบท แต่เรามีอายุครบ 20 ปี
นับทั้งอยู่ในครรภ์อุปสมบทแล้ว จะเป็นอันได้อุปสมบทหรือไม่หนอ
ภิกษุทั้งหลายจึงกราบทูลเรื่องนี้ให้พระผู้มีพระภาคทรงทราบ
พระผู้มีพระภาครับสั่งว่า ภิกษุทั้งหลาย สัตว์เกิดนับตั้งแต่จิตดวงแรก
วิญญาณดวงแรกเกิดปรากฏขึ้นในครรภ์ของมารดา ภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาต
อุปสมบทให้กุลบุตรมีอายุครบ 20 นับทั้งอยู่ในครรภ์ได้
