พระวินัยปิฎก มหาวิภังค์ [2. สังฆาทิเสสกัณฑ์] 6. กุฎิการสิกขาบท นิทานวัตถุ
อยู่ ครั้นถึงแล้วได้พักวงขนดหางล้อมรอบฤๅษี 7 รอบ แผ่พังพานใหญ่ปกเหนือศีรษะ
ฤๅษีผู้น้องกลับซูบผอม หมองคล้ำ ซีดเหลือง เส้นเอ็นขึ้นสะพรั่ง เพราะความหวาด
กลัวนาคราช
ฤๅษีผู้พี่เห็นฤๅษีผู้น้องซูบผอม หมองคล้ำ ซีดเหลือง เส้นเอ็นขึ้นสะพรั่ง จึง
ถามว่า เพราะเหตุไร เธอจึงซูบผอม หมองคล้ำ ซีดเหลือง เส้นเอ็นขึ้นสะพรั่ง
ฤๅษีผู้น้องตอบว่า ที่นี้มีมณีกัณฐนาคราชขึ้นจากแม่น้ำคงคามาหากระผม
แล้วพักวงขนดหางล้อมรอบกระผม 7 รอบ แผ่พังพานใหญ่ปกเหนือศีรษะ เพราะ
ความกลัวนาคราชนั้น กระผมจึงซูบผอม หมองคล้ำ ซีดเหลือง เส้นเอ็นขึ้นสะพรั่ง
ฤๅษีผู้พี่ถามว่า เธอต้องการไม่ให้นาคราชมาหาใช่ไหม
ฤๅษีผู้น้องตอบว่า กระผมต้องการไม่ให้นาคราชนั้นมาหา
ฤๅษีผู้พี่ถามว่า เธอเห็นนาคราชมีอะไรบ้าง
ฤๅษีผู้น้องตอบว่า กระผมเห็นแก้วมณีประดับที่คอ
ฤๅษีผู้พี่กล่าวว่า ถ้าเช่นนั้น เธอจงกล่าวขอแก้วมณีนาคราชว่า ท่านจงให้
แก้วมณีแก่อาตมาเถิด อาตมาอยากได้
ภิกษุทั้งหลาย ครั้นมณีกัณฐนาคราชขึ้นจากแม่น้ำคงคาเข้าไปหาฤๅษีผู้น้อง
ถึงที่อยู่ พักอยู่ ณ ที่สมควร ฤๅษีผู้น้องกล่าวว่า ท่านจงให้แก้วมณีแก่อาตมา
อาตมาอยากได้ นาคราชคิดว่า ภิกษุขอแก้วมณี ภิกษุอยากได้แก้วมณี แล้วรีบ
หลีกไปทันที
แม้ครั้งที่ 2 มณีกัณฐกนาคราชขึ้นจากแม่น้ำคงคา เข้าไปหาฤๅษีผู้น้อง ฯลฯ
แม้ครั้งที่ 3 ฤๅษีผู้น้องกล่าวว่า ท่านจงให้แก้วมณีแก่อาตมา อาตมาอยากได้
ลำดับนั้น มณีกัณฐนาคราชกล่าวกับฤๅษีผู้น้องเป็นคาถาว่า
เพราะแก้วมณีดวงนี้เป็นเหตุ ทำให้ข้าวน้ำเกิดขึ้นแก่
ข้าพเจ้ามากมาย ข้าพเจ้าให้แก้วมณีท่านไม่ได้ ท่าน
เป็นคนขอเกินไป ข้าพเจ้าจะไม่มาอาศรมท่านอีกแล้ว
