‘‘เอกปุปฺผํ ยชิตฺวาน, อสีติกปฺปโกฏิโย;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, ปุปฺผทานสฺสิทํ ผล’’นฺติ จฯ

‘‘มตฺตาสุขปริจฺจาคา, ปสฺเส เจ วิปุลํ สุข’’นฺติ จฯ (ธ. ป. 290);

เอวํ ทกฺขิณาวิสุทฺธิเวลามสุตฺตาทีสุ วุตฺตนเยน สงฺฆาทิวตฺถูสุปิ ทานผลวิภาโค เวทิตพฺโพฯ ยถา จ เจติยาทีสุ ทานสฺส ปวตฺติ ผลวิภูติ จ ทสฺสิตา, เอวํ ยถาโยคํ สพฺพตฺถ ตํ ตํ อารภิตฺวา จาริตฺตวาริตฺตวเสน สีลสฺส, พุทฺธานุสฺสติวเสน สํยมสฺส, ตพฺพตฺถุกวิปสฺสนามนสิการปจฺจเวกฺขณวเสน ทมสฺส จ ปวตฺติ ตสฺส ตสฺส ผลวิภูติ จ เวทิตพฺพาฯ

อฏฺฐมคาถาวณฺณนา

เอวํ ภควา ทานาทีหิ นิธียมานสฺส ปุญฺญมยนิธิโน เจติยาทิเภทํ วตฺถุํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ เอเตสุ วตฺถูสุ สุนิหิตสฺส ตสฺส นิธิโน คมฺภีเร โอทกนฺติเก นิหิตนิธิโต วิเสสํ ทสฺเสนฺโต อาห –

[8] ‘‘เอโส นิธิ สุนิหิโต, อเชยฺโย อนุคามิโกฯ

ปหาย คมนีเยสุ, เอตํ อาทาย คจฺฉตี’’ติฯ

ตตฺถ ปุพฺพปเทน ตํ ทานาทีหิ สุนิหิตนิธิํ นิทฺทิสติ ‘‘เอโส นิธิ สุนิหิโต’’ติฯ อเชยฺโยติ ปเรหิ เชตฺวา คเหตุํ น สกฺกา, อจฺเจยฺโยติปิ ปาโฐ, ตสฺส อจฺจิตพฺโพ อจฺจนารโห หิตสุขตฺถิเกน อุปจิตพฺโพติ อตฺโถฯ เอตสฺมิญฺจ ปาเฐ เอโส นิธิ อจฺเจยฺโยติ สมฺพนฺธิตฺวา ปุน ‘‘กสฺมา’’ติ อนุโยคํ ทสฺเสตฺวา ‘‘ยสฺมา สุนิหิโต อนุคามิโก’’ติ สมฺพนฺธิตพฺพํฯ อิตรถา หิ สุนิหิตสฺส อจฺเจยฺยตฺตํ วุตฺตํ ภเวยฺย, น จ สุนิหิโต อจฺจนีโยฯ อจฺจิโต เอว หิ โสติฯ อนุคจฺฉตีติ อนุคามิโก, ปรโลกํ คจฺฉนฺตมฺปิ ตตฺถ ตตฺถ ผลทาเนน น วิชหตีติ อตฺโถฯ

ปหาย คมนีเยสุ เอตํ อาทาย คจฺฉตีติ มรณกาเล ปจฺจุปฏฺฐิเต สพฺพโภเคสุ ปหาย คมนีเยสุ เอตํ นิธิํ อาทาย ปรโลกํ คจฺฉตีติ อยํ กิร เอตสฺส อตฺโถฯ โส ปน น ยุชฺชติฯ