เมนู

ยกฺขา วาปิ หรนฺติ เยนิจฺฉกํ อาทาย คจฺฉนฺติฯ อปสฺสโต วา อสฺส อปฺปิยา วา ทายาทา ภูมิํ ขณิตฺวา ตํ นิธิํ อุทฺธรนฺติฯ เอวมสฺส เอเตหิ ฐานา จวนาทีหิ การเณหิ โส นิธิ น อุปกปฺปตีติฯ

เอวํ ฐานา จวนาทีนิ โลกสมฺมตานิ อนุปกปฺปนการณานิ วตฺวา อิทานิ ยํ ตํ เอเตสมฺปิ การณานํ มูลภูตํ เอกญฺเญว ปุญฺญกฺขยสญฺญิตํ การณํ, ตํ ทสฺเสนฺโต อาห –

‘‘ยทา ปุญฺญกฺขโย โหติ, สพฺพเมตํ วินสฺสตี’’ติฯ

ตสฺสตฺโถ – ยสฺมิํ สมเย โภคสมฺปตฺตินิปฺผาทกสฺส ปุญฺญสฺส ขโย โหติ, โภคปาริชุญฺญสํวตฺตนิกมปุญฺญโมกาสํ กตฺวา ฐิตํ โหติ, อถ ยํ นิธิํ นิเธนฺเตน นิหิตํ หิรญฺญสุวณฺณาทิธนชาตํ, สพฺพเมตํ วินสฺสตีติฯ

ฉฏฺฐคาถาวณฺณนา

เอวํ ภควา เตน เตน อธิปฺปาเยน นิหิตมฺปิ ยถาธิปฺปายํ อนุปกปฺปนฺตํ นานปฺปกาเรหิ นสฺสนธมฺมํ โลกสมฺมตํ นิธิํ วตฺวา อิทานิ ยํ ปุญฺญสมฺปทํ ปรมตฺถโต นิธีติ ทสฺเสตุํ ตสฺส กุฏุมฺพิกสฺส อนุโมทนตฺถมิทํ นิธิกณฺฑมารทฺธํ, ตํ ทสฺเสนฺโต อาห –

[6] ‘‘ยสฺส ทาเนน สีเลน, สํยเมน ทเมน จฯ

นิธี สุนิหิโต โหติ, อิตฺถิยา ปุริสสฺส วา’’ติฯ

ตตฺถ ทานนฺติ ‘‘ทานญฺจ ธมฺมจริยา จา’’ติ เอตฺถ วุตฺตนเยเนว คเหตพฺพํฯ สีลนฺติ กายิกวาจสิโก อวีติกฺกโมฯ ปญฺจงฺคทสงฺคปาติโมกฺขสํวราทิ วา สพฺพมฺปิ สีลํ อิธ สีลนฺติ อธิปฺเปตํฯ สํยโมติ สํยมนํ สํยโม, เจตโส นานารมฺมณคตินิวารณนฺติ วุตฺตํ โหติ, สมาธิสฺเสตํ อธิวจนํฯ เยน สํยเมน สมนฺนาคโต ‘‘หตฺถสํยโต, ปาทสํยโต, วาจาสํยโต, สํยตุตฺตโม’’ติ เอตฺถ สํยตุตฺตโมติ วุตฺโตฯ อปเร อาหุ ‘‘สํยมนํ สํยโม, สํวรณนฺติ วุตฺตํ โหติ, อินฺทฺริยสํวรสฺเสตํ อธิวจน’’นฺติฯ ทโมติ ทมนํ, กิเลสูปสมนนฺติ วุตฺตํ โหติ, ปญฺญาเยตํ อธิวจนํฯ