เมนู

เอตฺถ จตุนฺนํ มหาทีปานํ ทฺวิสหสฺสานํ ปริตฺตทีปานญฺจ อิสฺสริยาธิปจฺจการกา จกฺกวตฺตี อุปฺปชฺชนฺติ, เอกํ อสงฺเขฺยยฺยํ กปฺปสตสหสฺสญฺจ ปารมิโย ปูเรตฺวา สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานาทโย มหาสาวกา อุปฺปชฺชนฺติ, ทฺเว อสงฺเขฺยยฺยานิ กปฺปสตสหสฺสญฺจ ปารมิโย ปูเรตฺวา ปจฺเจกพุทฺธา, จตฺตาริ อฏฺฐ โสฬส วา อสงฺเขฺยยฺยานิ กปฺปสตสหสฺสญฺจ ปารมิโย ปูเรตฺวา สมฺมาสมฺพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติฯ ตตฺถ สตฺตา จกฺกวตฺติรญฺโญ โอวาทํ คเหตฺวา ปญฺจสุ สีเลสุ ปติฏฺฐาย สคฺคปรายณา โหนฺติฯ ตถา ปจฺเจกพุทฺธานํ โอวาเท ปติฏฺฐาย, สมฺมาสมฺพุทฺธานํ ปน พุทฺธสาวกานํ โอวาเท ปติฏฺฐาย สคฺคปรายณา นิพฺพานปรายณา จ โหนฺติฯ ตสฺมา ตตฺถ วาโส อิมาสํ สมฺปตฺตีนํ ปจฺจยโต มงฺคลนฺติ วุจฺจติฯ

ปุพฺเพ กตปุญฺญตา นาม อตีตชาติยํ พุทฺธปจฺเจกพุทฺธขีณาสเว อารพฺภ อุปจิตกุสลตา, สาปิ มงฺคลํฯ กสฺมา? พุทฺธปจฺเจกพุทฺธสมฺมุขโต ทสฺเสตฺวา พุทฺธานํ พุทฺธสาวกานํ วา สมฺมุขา สุตาย จตุปฺปทิกายปิ คาถาย ปริโยสาเน อรหตฺตํ ปาเปตีติ กตฺวาฯ โย จ มนุสฺโส ปุพฺเพ กตาธิกาโร อุสฺสนฺนกุสลมูโล โหติ, โส เตเนว กุสลมูเลน วิปสฺสนํ อุปฺปาเทตฺวา อาสวกฺขยํ ปาปุณาติ ยถา ราชา มหากปฺปิโน อคฺคมเหสี จฯ เตน วุตฺตํ ‘‘ปุพฺเพ จ กตปุญฺญตา มงฺคล’’นฺติฯ

อตฺตสมฺมาปณิธิ นาม อิเธกจฺโจ อตฺตานํ ทุสฺสีลํ สีเล ปติฏฺฐาเปติ, อสฺสทฺธํ สทฺธาสมฺปทาย ปติฏฺฐาเปติ, มจฺฉริํ จาคสมฺปทาย ปติฏฺฐาเปติฯ อยํ วุจฺจติ ‘‘อตฺตสมฺมาปณิธี’’ติ , เอโส จ มงฺคลํฯ กสฺมา? ทิฏฺฐธมฺมิกสมฺปรายิกเวรปฺปหานวิวิธานิสํสาธิคมเหตุโตติฯ

เอวํ อิมิสฺสาปิ คาถาย ปติรูปเทสวาโส จ, ปุพฺเพ จ กตปุญฺญตา, อตฺตสมฺมาปณิธี จาติ ตีณิเยว มงฺคลานิ วุตฺตานิฯ มงฺคลตฺตญฺจ เนสํ ตตฺถ ตตฺถ วิภาวิตเมวาติฯ

นิฏฺฐิตา ปติรูปเทสวาโส จาติ อิมิสฺสา คาถาย อตฺถวณฺณนาฯ

พาหุสจฺจญฺจาติคาถาวณฺณนา

[5] อิทานิ พาหุสจฺจญฺจาติ เอตฺถ พาหุสจฺจนฺติ พหุสฺสุตภาโวฯ สิปฺปนฺติ ยํ กิญฺจิ หตฺถโกสลฺลํฯ วินโยติ กายวาจาจิตฺตวินยนํฯ สุสิกฺขิโตติ สุฏฺฐุ สิกฺขิโตฯ สุภาสิตาติ สุฏฺฐุ ภาสิตาฯ ยาติ อนิยตนิทฺเทโสฯ วาจาติ คิรา พฺยปฺปโถฯ เสสํ วุตฺตนยเมวาติฯ อยเมตฺถ ปทวณฺณนา