เมนู

2. สีหนาทวคฺโค

1. สีหนาทสุตฺตวณฺณนา

[11] ทุติยสฺส ปฐเม เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ ‘‘สเจ สตฺถา จาริกํ ปกฺกมิตุกาโม อสฺส , อิมสฺมิํ กาเล ปกฺกเมยฺยฯ หนฺทาหํ จาริกํ คมนตฺถาย สตฺถารํ อาปุจฺฉามี’’ติ จินฺเตตฺวา ภิกฺขุสงฺฆปริวุโต อุปสงฺกมิฯ อายสฺมา มํ, ภนฺเตติ โส กิร ภิกฺขุ เถรํ มหตา ภิกฺขุปริวาเรน คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา ‘‘อิเม ภิกฺขู ตถาคตํ ปหาย สาริปุตฺตํ ปริวาเรตฺวา นิกฺขนฺตา, คมนวิจฺเฉทมสฺส กริสฺสามี’’ติ อฏฺฐาเน โกปํ พนฺธิตฺวา เอวมาหฯ ตตฺถ อาสชฺชาติ ฆฏฺเฏตฺวาฯ อปฺปฏินิสฺสชฺชาติ อกฺขมาเปตฺวา อจฺจยํ อเทเสตฺวาฯ กิสฺมิํ ปน โส การเณ อาฆาตํ พนฺธีติ? เถรสฺส กิร ทสพลํ วนฺทิตฺวา อุฏฺฐาย คจฺฉโต จีวรกณฺโณ ตสฺส สรีรํ ผุสิ, วาโต ปหรีติปิ วทนฺติฯ เอตฺตเกน อาฆาตํ พนฺธิตฺวา เถรํ มหตา ปริวาเรน คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา อุสูยมาโน ‘‘คมนวิจฺเฉทมสฺส กริสฺสามี’’ติ เอวมาหฯ เอหิ ตฺวํ ภิกฺขูติ สตฺถา ตสฺส ภิกฺขุโน วจนํ สุตฺวา ‘‘น ตํ ภิกฺขุ สาริปุตฺโต ปหรีติ วุตฺเต, ‘ภนฺเต, ตุมฺเห อตฺตโน อคฺคสาวกสฺเสว ปกฺขํ วหถ, น มยฺห’นฺติ มยิ มโนปโทสํ กตฺวา อปาเย นิพฺพตฺเตยฺยา’’ติ ญตฺวา ‘‘สาริปุตฺตํ ปกฺโกสาเปตฺวา อิมมตฺถํ ปุจฺฉิสฺสามี’’ติ เอกํ ภิกฺขุํ อามนฺเตตฺวา เอวมาหฯ อวาปุรณํ อาทายาติ กุญฺจิกํ คเหตฺวาฯ สีหนาทนฺติ เสฏฺฐนาทํ ปมุขนาทํ อปฺปฏิวตฺติยนาทํฯ เอวํ ทฺวีหิ มหาเถเรหิ อาโรจิโต ภิกฺขุสงฺโฆ รตฺติฏฺฐานทิวาฏฺฐานานิ ปหาย สตฺถุ สนฺติกํ อคมาสิฯ ขียนธมฺมนฺติ กถาธมฺมํฯ

คูถคตนฺติ คูถเมวฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ ปถวีสเมนาติ อกุชฺฌนฏฺเฐน ปถวิยา สมาเนนฯ น หิ ปถวี ‘‘มยิ สุจิํ นิกฺขิปนฺตี’’ติ โสมนสฺสํ กโรติ, น ‘‘อสุจิํ นิกฺขิปนฺตี’’ติ โทมนสฺสํฯ มยฺหมฺปิ เอวรูปํ จิตฺตนฺติ ทสฺเสติฯ วิปุเลนาติ อปริตฺเตนฯ มหคฺคเตนาติ มหนฺตภาวํ คเตนฯ อปฺปมาเณนาติ วฑฺฒิตปฺปมาเณนฯ อเวเรนาติ อกุสลเวรปุคฺคลเวรรหิเตนฯ อพฺยาปชฺเฌนาติ นิทฺทุกฺเขน วิคตโทมนสฺเสนฯ โส อิธาติ โส อนุปฏฺฐิตกายานุปสฺสนาสติปฏฺฐาโน ภิกฺขุ เอวํ กเรยฺย, มาทิโส กถํ เอวรูปํ กริสฺสติ, ภนฺเตติ ปฐมํ สีหนาทํ นทิฯ เอวํ สพฺพตฺถ โยชนา เวทิตพฺพาฯ

รโชหรณนฺติ รชสมฺมชฺชนโจฬกํ, ปาทปุญฺฉนฺติ, ตสฺเสว นามํฯ กโฬปิหตฺโถติ ปจฺฉิหตฺโถ อุกฺขลิหตฺโถ วาฯ นนฺตกวาสีติ อนฺตจฺฉินฺนปิโลติกวสโนฯ สูรโตติ สุจิสีโล โสรจฺเจน สมนฺนาคโตฯ สุทนฺโตติ สุฏฺฐุ ทมถํ อุปคโตฯ สุวินีโตติ สุฏฺฐุ สิกฺขิโตฯ น กญฺจิ หิํสตีติ วิสาณาทีสุ คณฺหนฺตมฺปิ ปิฏฺฐิํ ปริมชฺชนฺตมฺปิ น กญฺจิ วิเหเฐติฯ อุสภฉินฺนวิสาณสเมนาติ อุสภสฺส ฉินฺนวิสาณสฺส จิตฺตสทิเสนฯ

อฏฺฏีเยยฺยาติ อฏฺโฏ ปีฬิโต ภเวยฺยฯ หราเยยฺยาติ ลชฺเชยฺยฯ ชิคุจฺเฉยฺยาติ ชิคุจฺฉํ อาปชฺเชยฺยฯ

เมทกถาลิกนฺติ เมทกถาลิกา วุจฺจติ สูนการเกหิ ยูสนิกฺขมนตฺถาย ตตฺถ ตตฺถ กตฉิทฺทา ถาลิกาฯ