(21) 1. กรชกายวคฺโค

[211] ปญฺจมสฺส ปฐมาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ

6. สํสปฺปนียสุตฺตวณฺณนา

[216] ฉฏฺเฐ สํสปฺปนียปริยายํ โว, ภิกฺขเว, ธมฺมปริยายนฺติ สํสปฺปนสฺส การณํ เทสนาสงฺขาตํ ธมฺมเทสนํฯ สํสปฺปตีติ ตํ กมฺมํ กโรนฺโต อาสปฺปติ ปริสปฺปติ วิปฺผนฺทติฯ ชิมฺหา คตีติ เตน กมฺเมน ยํ คติํ คมิสฺสติ, สา ชิมฺหา โหติฯ ชิมฺหุปปตฺตีติ ตสฺส ยํ คติํ อุปปชฺชิสฺสติ, สาปิ ชิมฺหาว โหติฯ สํสปฺปชาติกาติ สํสปฺปนสภาวาฯ ภูตา ภูตสฺส อุปปตฺติ โหตีติ ภูตสฺมา สภาวโต วิชฺชมานกมฺมา สตฺตสฺส นิพฺพตฺติ โหติฯ ผสฺสา ผุสนฺตีติ วิปากผสฺสา ผุสนฺติฯ

7-8. สญฺเจตนิกสุตฺตทฺวยวณฺณนา

[217-218] สตฺตเม สญฺเจตนิกานนฺติ เจเตตฺวา ปกปฺเปตฺวา กตานํฯ อุปจิตานนฺติ จิตานํ วฑฺฒิตานํฯ อปฺปฏิสํเวทิตฺวาติ เตสํ กมฺมานํ วิปากํ อเวทิยิตฺวาฯ พฺยนฺตีภาวนฺติ วิคตนฺตภาวํ เตสํ กมฺมานํ ปริจฺเฉทปริวฏุมตากรณํฯ ตญฺจ โข ทิฏฺเฐว ธมฺเมติ ตญฺจ โข วิปากํ ทิฏฺฐธมฺมเวทนียํ ทิฏฺเฐว ธมฺเมฯ อุปปชฺชนฺติ อุปปชฺชเวทนียํ อนนฺตเร อตฺตภาเวฯ อปเร วา ปริยาเยติ อปรปริยายเวทนียํ ปน สํสารปฺปวตฺเต สติ สหสฺสิเมปิ อตฺตภาเวติฯ อิมินา อิทํ ทสฺเสติ ‘‘สํสารปฺปวตฺเต ปฏิลทฺธวิปาการหกมฺเม น วิชฺชติ โส ชคติปฺปเทโส, ยตฺถ ฐิโต มุจฺเจยฺย ปาปกมฺมา’’ติฯ ติวิธาติ ติปฺปการาฯ กายกมฺมนฺตสนฺโทสพฺยาปตฺตีติ กายกมฺมนฺตสงฺขาตา วิปตฺติฯ อิมินา นเยน สพฺพปทานิ เวทิตพฺพานิฯ อฏฺฐเม อปณฺณโก มณีติ สมนฺตโต จตุรสฺโส ปาสโกฯ