(9) 4. เถรวคฺโค

1-3. วาหนสุตฺตาทิวณฺณนา

[81-83] จตุตฺถสฺส ปฐเม วิมริยาทีกเตนาติ กิเลสมริยาทํ ภินฺทิตฺวา วิมริยาทํ กเตนฯ ทุติยํ อุตฺตานตฺถเมวฯ ตติเย โน จ ปยิรุปาสิตาติ น อุปฏฺฐาติฯ

4. พฺยากรณสุตฺตวณฺณนา

[84] จตุตฺเถ ฌายี สมาปตฺติกุสโลติ ฌาเนหิ จ สมฺปนฺโน สมาปตฺติยญฺจ เฉโกฯ อิรีณนฺติ ตุจฺฉภาวํฯ วิจินนฺติ คุณวิจินตํ นิคฺคุณภาวํฯ อถ วา อิรีณสงฺขาตํ อรญฺญํ วิจินสงฺขาตํ มหาคหนญฺจ อาปนฺโน วิย โหติฯ อนยนฺติ อวฑฺฒิํฯ พฺยสนนฺติ วินาสํฯ อนยพฺยสนนฺติ อวฑฺฒิวินาสํฯ กิํ นุ โขติ เกน การเณนฯ

5-6. กตฺถีสุตฺตาทิวณฺณนา

[85-86] ปญฺจเม กตฺถี โหติ วิกตฺถีติ กตฺถนสีโล โหติ วิกตฺถนสีโล, วิวฏํ กตฺวา กเถติฯ น สนฺตตการีติ น สตตการีฯ ฉฏฺเฐ อธิมานิโกติ อนธิคเต อธิคตมาเนน สมนฺนาคโตฯ อธิมานสจฺโจติ อธิคตมานเมว สจฺจโต วทติฯ

7. นปฺปิยสุตฺตวณฺณนา

[87] สตฺตเม อธิกรณิโก โหตีติ อธิกรณการโก โหติฯ น ปิยตายาติ น ปิยภาวายฯ น ครุตายาติ น ครุภาวายฯ น สามญฺญายาติ น สมณธมฺมภาวายฯ น เอกีภาวายาติ น นิรนฺตรภาวายฯ ธมฺมานํ น นิสามกชาติโกติ นวนฺนํ โลกุตฺตรธมฺมานํ น นิสามนสภาโว น อุปธารณสภาโวฯ น ปฏิสลฺลาโนติ น ปฏิสลฺลีโนฯ สาเฐยฺยานีติ สฐภาโวฯ กูเฏยฺยานีติ กูฏภาโวฯ ชิมฺเหยฺยานีติ น อุชุภาวาฯ วงฺเกยฺยานีติ วงฺกภาวาฯ

8. อกฺโกสกสุตฺตวณฺณนา

[88] อฏฺฐเม อกฺโกสกปริภาสโก อริยูปวาที สพฺรหฺมจารินนฺติ เอตฺถ สพฺรหฺมจาริปทํ อกฺโกสกปริภาสกปเทหิ โยเชตพฺพํ ‘‘อกฺโกสโก สพฺรหฺมจารีนํ, ปริภาสโก สพฺรหฺมจารีน’’นฺติฯ อริยานํ ปน คุเณ ฉินฺทิสฺสามีติ อนฺติมวตฺถุนา อุปวทนฺโต อริยูปวาที นาม โหติฯ สทฺธมฺมสฺส น โวทายนฺตีติ สิกฺขาตฺตยสงฺขาตา สาสนสทฺธมฺมา อสฺส โวทานํ น คจฺฉนฺติฯ โรคาตงฺกนฺติ เอตฺถ โรโคว กิจฺฉาชีวิตภาวกรเณน อาตงฺโกติ เวทิตพฺโพฯ

9. โกกาลิกสุตฺตวณฺณนา

[89] นวเม โกกาลิโก ภิกฺขุ เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ โกยํ โกกาลิโก, กสฺมา จ อุปสงฺกมิ? อยํ กิร โกกาลิกรฏฺเฐ โกกาลิกนคเร โกกาลิกเสฏฺฐิสฺส ปุตฺโต ปพฺพชิตฺวา ปิตรา การิเต วิหาเร วสติ จูฬโกกาลิโกติ นาเมน, น ปน เทวทตฺตสฺส สิสฺโสฯ โส หิ พฺราหฺมณปุตฺโต มหาโกกาลิโก นามฯ ภควติ ปน สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต ทฺเว อคฺคสาวกา ปญฺจมตฺเตหิ ภิกฺขุสเตหิ สทฺธิํ ชนปทจาริกํ จรมานา อุปกฏฺฐาย วสฺสูปนายิกาย วิเวกวาสํ วสิตุกามา เต ภิกฺขู อุยฺโยเชตฺวา อตฺตโน ปตฺตจีวรมาทาย ตสฺมิํ ชนปเท ตํ นครํ ปตฺวา วิหารํ อคมิํสุฯ ตตฺถ เนสํ โกกาลิโก วตฺตํ อกาสิฯ เตปิ เตน สทฺธิํ สมฺโมทิตฺวา, ‘‘อาวุโส, มยํ อิธ เตมาสํ วสิสฺสาม, มา โน กสฺสจิ อาโรเจสี’’ติ ปฏิญฺญํ คเหตฺวา วสิํสุฯ วสิตฺวา ปวารณาทิวเส ปวาเรตฺวา ‘‘คจฺฉาม มยํ, อาวุโส’’ติ โกกาลิกํ อาปุจฺฉิํสุฯ โกกาลิโก ‘‘อชฺช, อาวุโส, เอกทิวสํ วสิตฺวา สฺเว คมิสฺสถา’’ติ วตฺวา ทุติยทิวเส นครํ ปวิสิตฺวา มนุสฺเส อามนฺเตสิ – ‘‘อาวุโส, ตุมฺเห ทฺเว อคฺคสาวเก อิธ อาคนฺตฺวา วสมาเนปิ น ชานาถ, น เต โกจิ ปจฺจเยนปิ นิมนฺเตตี’’ติฯ นครวาสิโน ‘‘กหํ, ภนฺเต, เถรา, กสฺมา โน นาโรจยิตฺถา’’ติ? กิํ, อาวุโส, อาโรจิเตน, กิํ น ปสฺสถ ทฺเว ภิกฺขู เถราสเน นิสีทนฺเต, เอเต อคฺคสาวกาติฯ เต ขิปฺปํ สนฺนิปติตฺวา สปฺปิผาณิตาทีนิ เจว จีวรทุสฺสานิ จ สํหริํสุฯ