เมนู

7. ทุกฺกถาสุตฺตวณฺณนา

[157] สตฺตเม ปุคฺคลํ อุปนิธายาติ ตํ ตํ ปุคฺคลํ อุปนิกฺขิปิตฺวา, สกฺขิํ กตฺวาติ อตฺโถฯ กจฺฉมานายาติ กถิยมานายฯ เสสเมตฺถ อฏฺฐมญฺจ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

9. อุทายีสุตฺตวณฺณนา

[159] นวเม อนุปุพฺพิํ กถํ กเถสฺสามีติ ทานานนฺตรํ สีลํ, สีลานนฺตรํ สคฺคนฺติ เอวํ เทสนานุปุพฺพิํ กถํ วา, ยํ ยํ สุตฺตปทํ วา คาถาปทํ วา นิกฺขิตฺตํ โหติ, ตสฺส ตสฺส อนุรูปกถํ กเถสฺสามีติ จิตฺตํ อุปฏฺฐเปตฺวา ปเรสํ ธมฺโม เทเสตพฺโพฯ ปริยายทสฺสาวีติ ตสฺส ตสฺส อตฺถสฺส ตํ ตํ การณํ ทสฺเสนฺโตฯ การณญฺหิ อิธ ปริยาโยติ วุตฺตํฯ อนุทฺทยตํ ปฏิจฺจาติ ‘‘มหาสมฺพาธปฺปตฺเต สตฺเต สมฺพาธโต โมเจสฺสามี’’ติ อนุกมฺปํ อาคมฺมฯ น อามิสนฺตโรติ น อามิสเหตุโก, อตฺตโน จตุปจฺจยลาภํ อนาสีสนฺโตติ อตฺโถฯ อตฺตานญฺจ ปรญฺจ อนุปหจฺจาติ อตฺตุกฺกํสนปรวมฺภนาทิวเสน อตฺตานญฺจ ปรญฺจ คุณุปฆาเตน อนุปหนฺตฺวาฯ

10. ทุปฺปฏิวิโนทยสุตฺตวณฺณนา

[160] ทสเม ทุปฺปฏิวิโนทยาติ ยานิ หสฺสาทีนิ กิจฺจานิ นิปฺผาเทตุํ ฐานานิ อุปฺปนฺนานิ โหนฺติ, เตสุ มตฺถกํ อสมฺปตฺเตสุ อนฺตราเยว ทุนฺนีหารา ทุวิกฺขมฺภยา โหนฺติฯ ปฏิภานนฺติ กเถตุกามตา วุจฺจติฯ อิมานิ ปญฺจ ทุปฺปฏิวิโนทยานิ, น สุปฺปฏิวิโนทยานิฯ อุปาเยน ปน การเณน อนุรูปาหิ ปจฺจเวกฺขณอนุสาสนาทีหิ สกฺกา ปฏิวิโนเทตุนฺติฯ

สทฺธมฺมวคฺโค ปฐโมฯ

(17) 2. อาฆาตวคฺโค

1. ปฐมอาฆาตปฏิวินยสุตฺตวณฺณนา

[161] ทุติยสฺส ปฐเม อาฆาตํ ปฏิวิเนนฺติ วูปสเมนฺตีติ อาฆาตปฏิวินยาฯ ยตฺถ ภิกฺขุโน อุปฺปนฺโน อาฆาโต สพฺพโส ปฏิวิเนตพฺโพติ ยตฺถ อารมฺมเณ ภิกฺขุโน อาฆาโต อุปฺปนฺโน โหติ, ตตฺถ โส สพฺโพ อิเมหิ ปญฺจหิ ปฏิวิโนเทตพฺโพติ อตฺโถฯ เมตฺตา ตสฺมิํ ปุคฺคเล ภาเวตพฺพาติ ติกจตุกฺกชฺฌานวเสน เมตฺตา ภาเวตพฺพาฯ กรุณายปิ เอเสว นโยฯ อุเปกฺขา ปน จตุกฺกปญฺจกชฺฌานวเสน ภาเวตพฺพาฯ ยสฺมา ปน ยํ ปุคฺคลํ ปสฺสโต จิตฺตํ น นิพฺพาติ, ตสฺมิํ มุทิตา น สณฺฐหติ, ตสฺมา สา น วุตฺตาฯ อสติอมนสิกาโรติ ยถา โส ปุคฺคโล น อุปฏฺฐาติ, กุฏฺฏาทีหิ อนฺตริโต วิย โหติ, เอวํ ตสฺมิํ อสติอมนสิกาโร อาปชฺชิตพฺโพฯ เสสํ เหฏฺฐา วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานเมวฯ

2. ทุติยอาฆาตปฏิวินยสุตฺตวณฺณนา

[162] ทุติเย อาฆาโต เอเตสุ ปฏิวิเนตพฺโพติ อาฆาตปฏิวินยา ฯ อาฆาโต เอเตหิ ปฏิวิเนตพฺโพติปิ อาฆาตปฏิวินยาฯ ปฏิวินโยติ หิ ปฏิวินยวตฺถูนมฺปิ ปฏิวินยการณานมฺปิ เอตํ อธิวจนํ, ตทุภยมฺปิ อิธ วฏฺฏติฯ ปญฺจ หิ ปุคฺคลา ปฏิวินยวตฺถู โหนฺติ ปญฺจหิ อุปมาหิ ปญฺจ ปฏิปตฺติโย ปฏิวินยการณานิฯ ลภติ จ กาเลน กาลํ เจตโส วิวรํ เจตโส ปสาทนฺติ กาเล กาเล สมถวิปสฺสนาจิตฺตสฺส อุปฺปนฺโนกาสสงฺขาตํ วิวรญฺเจว สทฺธาสมฺปนฺนภาวสงฺขาตํ ปสาทญฺจ ลภติฯ

รถิยายาติ อนฺตรวีถิยํฯ นนฺตกนฺติ ปิโลติกขณฺฑํฯ นิคฺคเหตฺวาติ อกฺกมิตฺวาฯ โย ตตฺถ สาโรติ ยํ ตตฺถ ถิรฏฺฐานํฯ ตํ ปริปาเตตฺวาติ ตํ ลุญฺจิตฺวาฯ