เมนู

กาลํ คติ ภวาภวนฺติ วฏฺฏกาลํ คติญฺจ ปุนปฺปุนพฺภเว จฯ ปุรกฺขตาติ ปุเรจาริกา ปุรโต คตาเยวฯ เย จ กาเม ปริญฺญายาติ เย ปณฺฑิตา ทุวิเธปิ กาเม ตีหิ ปริญฺญาหิ ปริชานิตฺวาฯ จรนฺติ อกุโตภยาติ ขีณาสวานํ กุโตจิ ภยํ นาม นตฺถิ, ตสฺมา เต อกุโตภยา หุตฺวา จรนฺติฯ ปารงฺคตาติ ปารํ วุจฺจติ นิพฺพานํ, ตํ อุปคตา, สจฺฉิกตฺวา ฐิตาติ อตฺโถฯ อาสวกฺขยนฺติ อรหตฺตํฯ อิมสฺมิํ สุตฺเต วฏฺฏเมว กเถตฺวา คาถาสุ วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํฯ

6. อุปชฺฌายสุตฺตวณฺณนา

[56] ฉฏฺเฐ มธุรกชาโตติ สญฺชาตครุภาโวฯ ทิสา จ เม น ปกฺขายนฺตีติ จตสฺโส ทิสา จ อนุทิสา จ มยฺหํ น อุปฏฺฐหนฺตีติ วทติฯ ธมฺมา จ มํ นปฺปฏิภนฺตีติ สมถวิปสฺสนาธมฺมาปิ เม น อุปฏฺฐหนฺติฯ อนภิรโต จ พฺรหฺมจริยํ จรามีติ อุกฺกณฺฐิโต หุตฺวา พฺรหฺมจริยวาสํ วสามิฯ เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ ตสฺส กถํ สุตฺวา ‘‘พุทฺธเวเนยฺยปุคฺคโล อย’’นฺติ ตํ การณํ ภควโต อาโรเจตุํ อุปสงฺกมิฯ อวิปสฺสกสฺส กุสลานํ ธมฺมานนฺติ กุสลธมฺเม อวิปสฺสนฺตสฺส, อเนสนฺตสฺส อคเวสนฺตสฺสาติ อตฺโถฯ โพธิปกฺขิยานํ ธมฺมานนฺติ สติปฏฺฐานาทีนํ สตฺตติํสธมฺมานํฯ

7. อภิณฺหปจฺจเวกฺขิตพฺพฐานสุตฺตวณฺณนา

[57] สตฺตเม ชราธมฺโมมฺหีติ ชราสภาโว อมฺหิฯ ชรํ อนตีโตติ ชรํ อนติกฺกนฺโต, อนฺโตชราย เอว จรามิฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ กมฺมสฺสโกติอาทีสุ กมฺมํ มยฺหํ สกํ อตฺตโน สนฺตกนฺติ กมฺมสฺสโก อมฺหิฯ กมฺมสฺส ทายาโทติ กมฺมทายาโท, กมฺมํ มยฺหํ ทายชฺชํ สนฺตกนฺติ อตฺโถฯ กมฺมํ มยฺหํ โยนิ การณนฺติ กมฺมโยนิฯ กมฺมํ มยฺหํ พนฺธูติ กมฺมพนฺธุ, กมฺมญาตโกติ อตฺโถฯ กมฺมํ มยฺหํ ปฏิสรณํ ปติฏฺฐาติ กมฺมปฏิสรโณฯ ตสฺส ทายาโท ภวิสฺสามีติ ตสฺส กมฺมสฺส ทายาโท เตน ทินฺนผลปฏิคฺคาหโก ภวิสฺสามีติ อตฺโถฯ โยพฺพนมโทติ โยพฺพนํ อารพฺภ อุปฺปนฺนมโทฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ มคฺโค สญฺชายตีติ โลกุตฺตรมคฺโค สญฺชายติฯ สํโยชนานิ สพฺพโส ปหียนฺตีติ ทส สํโยชนานิ สพฺพโส ปหียนฺติฯ อนุสยา พฺยนฺตีโหนฺตีติ สตฺต อนุสยา วิคตนฺตา ปริจฺฉินฺนา ปริวฏุมา โหนฺติฯ เอวเมตฺถ เหฏฺฐา ปญฺจสุ ฐาเนสุ วิปสฺสนา กถิตา, อิเมสุ ปญฺจสุ โลกุตฺตรมคฺโคฯ

อิทานิ คาถาหิ กูฏํ คณฺหนฺโต พฺยาธิธมฺมาติอาทิมาหฯ ตตฺถ ญตฺวา ธมฺมํ นิรูปธินฺติ อุปธิรหิตํ อรหตฺตมคฺคํ ญตฺวาฯ สพฺเพ มเท อภิโภสฺมีติ สพฺเพ อิเม ตโยปิ มเท อธิภวิํ, อติกฺกมฺม ฐิโตสฺมีติ อตฺโถฯ เนกฺขมฺมํ ทฏฺฐุ เขมโตติ ปพฺพชฺชํ เขมโต ทิสฺวาฯ ตสฺส เม อหุ อุสฺสาโห, นิพฺพานํ อภิปสฺสโตติ ตสฺส มยฺหํ นิพฺพานํ อภิปสฺสนฺตสฺส วายาโม อโหสิฯ อนิวตฺติ ภวิสฺสามีติ ปพฺพชฺชโต อนิวตฺติโก ภวิสฺสามิ, พฺรหฺมจริยวาสโต อนิวตฺติโก, สพฺพญฺญุตญฺญาณโต อนิวตฺติโก ภวิสฺสามิฯ พฺรหฺมจริยปรายโณติ มคฺคพฺรหฺมจริยปรายโณฯ อิมินา โลกุตฺตโร อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค กถิโตติฯ

8. ลิจฺฉวิกุมารกสุตฺตวณฺณนา

[58] อฏฺฐเม สชฺชานิ ธนูนีติ สชิยานิ อาโรปิตธนูนิฯ อทฺทสูติ อทฺทสํสุฯ ภวิสฺสนฺติ วชฺชีติ วฑฺฒิสฺสนฺติ วชฺชิราชาโนฯ อปานุภาติ อวฑฺฒินิสฺสิตา มานถทฺธาฯ ปจฺฉาลิยํ ขิปนฺตีติ ปจฺฉโต คนฺตฺวา ปิฏฺฐิํ ปาเทน ปหรนฺติฯ รฏฺฐิกสฺสาติอาทีสุ รฏฺฐํ ภุญฺชตีติ รฏฺฐิโกฯ ปิตรา ทตฺตํ สาปเตยฺยํ ภุญฺชตีติ เปตฺตนิโกฯ เสนาย ปติ เชฏฺฐโกติ เสนาปติโกฯ คามคามณิกสฺสาติ คามานํ คามณิกสฺส, คามสามิกสฺสาติ อตฺโถฯ ปูคคามณิกสฺสาติ คณเชฏฺฐกสฺสฯ กุเลสูติ เตสุ เตสุ กุเลสุฯ ปจฺเจกาธิปจฺจํ กาเรนฺตีติ ปจฺเจกํ เชฏฺฐกฏฺฐานํ กาเรนฺติฯ กลฺยาเณน มนสา อนุกมฺปนฺตีติ สุนฺทเรน จิตฺเตน อนุคฺคณฺหนฺติฯ เขตฺตกมฺมนฺตสามนฺตสพฺโยหาเรติ เย จ อตฺตโน เขตฺตกมฺมนฺตานํ สามนฺตา อนนฺตรกฺเขตฺตสามิโน, เต จ รชฺชุทณฺเฑหิ ภูมิปฺปมาณคฺคาหเก สพฺโพหาเร จฯ พลิปฏิคฺคาหิกา เทวตาติ กุลปฺปเวณิยา อาคตา อารกฺขเทวตาฯ สกฺกโรตีติ ตา เทวตา อคฺคยาคุภตฺตาทีหิ สกฺกโรติฯ

กิจฺจกโรติ อุปฺปนฺนานํ กิจฺจานํ การโกฯ เย จสฺส อนุชีวิโนติ เย จ เอตํ อุปนิสฺสาย ชีวนฺติฯ อุภินฺนญฺเจว อตฺถายาติ อุภินฺนมฺปิ หิตตฺถาย ปฏิปนฺโน โหตีติ อตฺโถฯ ปุพฺพเปตานนฺติ ปรโลกคตานํฯ