อปิเจตฺถ หิโรตฺตปฺเปหิ ตีสุ ทฺวาเรสุ สํวโร สมฺปชฺชติ, โส จตุปาริสุทฺธิสีลํ โหติ ฯ อิติ อิมสฺมิํ สุตฺเต เอกาทสสุ ฐาเนสุ อรหตฺตํ ปกฺขิปิตฺวา เทสนาย กูฏํ คหิตนฺติ เวทิตพฺพํฯ

4. ธมฺมญฺญูสุตฺตวณฺณนา

[68] จตุตฺเถ กาลํ ชานาตีติ ยุตฺตปฺปตฺตกาลํ ชานาติฯ อยํ กาโล อุทฺเทสสฺสาติ อยํ พุทฺธวจนํ อุคฺคณฺหนกาโลฯ ปริปุจฺฉายาติ อตฺถานตฺถํ การณาการณํ ปริปุจฺฉายฯ โยคสฺสาติ โยเค กมฺมํ ปกฺขิปนสฺสฯ ปฏิสลฺลานสฺสาติ นิลียนสฺส เอกีภาวสฺสฯ ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโนติ นวนฺนํ โลกุตฺตรธมฺมานํ อนุรูปธมฺมํ ปุพฺพภาคปฏิปทํ ปฏิปนฺโนฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปุคฺคลปโรปรญฺญู โหตีติ เอวํ ภิกฺขุ ปุคฺคลานํ ปโรปรํ ติกฺขมุทุภาวํ ชานนสมตฺโถ นาม โหติฯ

5. ปาริจฺฉตฺตกสุตฺตวณฺณนา

[69] ปญฺจเม ปนฺนปลาโสติ ปติตปลาโสฯ ชาลกชาโตติ สญฺชาตปตฺตปุปฺผชาโลฯ ตสฺส หิ ปตฺตชาลญฺจ ปุปฺผชาลญฺจ สเหว นิกฺขมติฯ ขารกชาโตติ ปาฏิเยกฺกํ สญฺชาเตน สุวิภตฺเตน ปตฺตชาลเกน จ ปุปฺผชาลเกน จ สมนฺนาคโตฯ กุฏุมลกชาโตติ สญฺชาตมกุโฬฯ โกรกชาโตติ อวิกสิเตหิ มหากุจฺฉีหิ สมฺภินฺนมุเขหิ ปุปฺเผหิ สมนฺนาคโตฯ สพฺพปาลิผุลฺโลติ สพฺพากาเรน สุปุปฺผิโตฯ ทิพฺเพ จตฺตาโร มาเสติ ทิพฺเพน อายุนา จตฺตาโร มาเสฯ มนุสฺสคณนาย ปน ตานิ ทฺวาทส วสฺสสหสฺสานิ โหนฺติฯ ปริจาเรนฺตีติ อิโต จิโต จ อินฺทฺริยานิ จาเรนฺติ, กีฬนฺติ รมนฺตีติ อตฺโถฯ

อาภาย ผุฏํ โหตีติ ตตฺตกํ ฐานํ โอภาเสน ผุฏํ โหติฯ เตสญฺหิ ปุปฺผานํ พาลสูริยสฺส วิย อาภา โหติ, ปตฺตานิ ปณฺณจฺฉตฺตปฺปมาณานิ, อนฺโต มหาตุมฺพมตฺตา เรณุ โหติฯ ปุปฺผิเต ปน ปาริจฺฉตฺตเก อาโรหนกิจฺจํ วา องฺกุสกํ คเหตฺวา นมนกิจฺจํ วา ปุปฺผาหรณตฺถํ จงฺโคฏกกิจฺจํ วา นตฺถิ, กนฺตนกวาโต อุฏฺฐหิตฺวา ปุปฺผานิ วณฺฏโต กนฺตติ, สมฺปฏิจฺฉนกวาโต สมฺปฏิจฺฉติ, ปเวสนกวาโต สุธมฺมํ เทวสภํ ปเวเสติ, สมฺมชฺชนกวาโต ปุราณปุปฺผานิ นีหรติ, สนฺถรณกวาโต ปตฺตกณฺณิกเกสรานิ รญฺเชนฺโต สนฺถรติฯ

มชฺฌฏฺฐาเน ธมฺมาสนํ โหติ โยชนปฺปมาโณ รตนปลฺลงฺโก อุปริ ติโยชเนน เสตจฺฉตฺเตน ธาริยมาเนน, ตทนนฺตรํ สกฺกสฺส เทวรญฺโญ อาสนํ อตฺถริยติ, ตโต เตตฺติํสาย เทวปุตฺตานํ, ตโต อญฺเญสํ มเหสกฺขานํ เทวานํ, อญฺญตรเทวตานํ ปุปฺผกณฺณิกาว อาสนํ โหติฯ เทวา เทวสภํ ปวิสิตฺวา นิสีทนฺติฯ ตโต ปุปฺเผหิ เรณุวฏฺฏิ อุคฺคนฺตฺวา อุปริกณฺณิกํ อาหจฺจ นิปตมานา เทวตานํ ติคาวุตปฺปมาณํ อตฺตภาวํ ลาขารสปริกมฺมสชฺชิตํ วิย สุวณฺณจุณฺณปิญฺชรํ วิย กโรติฯ เอกจฺเจ เทวา เอเกกํ ปุปฺผํ คเหตฺวา อญฺญมญฺญํ ปหรนฺตาปิ กีฬนฺติเยวฯ ปหรณกาเลปิ มหาตุมฺพปฺปมาณา เรณุ นิกฺขมิตฺวา สรีรํ ปภาสมฺปนฺเนหิ คนฺธจุณฺเณหิ สญฺชตมโนสิลาราคํ วิย กโรติฯ เอวํ สา กีฬา จตูหิ มาเสหิ ปริโยสานํ คจฺฉติฯ อยมานุภาโวติ อยํ อนุผริตุํ อานุภาโวฯ

อิทานิ ยสฺมา น สตฺถา ปาริจฺฉตฺตเกน อตฺถิโก, เตน ปน สทฺธิํ อุปเมตฺวา สตฺต อริยสาวเก ทสฺเสตุกาโม, ตสฺมา เต ทสฺเสตุํ เอวเมว โขติอาทิมาหฯ ตตฺถ ปพฺพชฺชาย เจเตตีติ ปพฺพชิสฺสามีติ จินฺเตติฯ เทวานํวาติ เทวานํ วิยฯ ยาว พฺรหฺมโลกา สทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉตีติ ปถวิตลโต ยาว พฺรหฺมโลกา สาธุการสทฺเทน สพฺพํ เอกสทฺทเมว โหติฯ อยมานุภาโวติ อยํ ขีณาสวสฺส ภิกฺขุโน อนุผรณานุภาโวฯ อิมสฺมิํ สุตฺเต จตุปาริสุทฺธิสีลํ ปพฺพชฺชานิสฺสิตํ โหติ, กสิณปริกมฺมํ ปฐมชฺฌานสนฺนิสฺสิตํ, วิปสฺสนาย สทฺธิํ ตโย มคฺคา ตีณิ จ ผลานิ อรหตฺตมคฺคสนฺนิสฺสิตานิ โหนฺติฯ เทสนาย เหฏฺฐโต วา อุปริโต วา อุภยโต วา ปริจฺเฉโท โหติ, อิธ ปน อุภยโต ปริจฺเฉโทฯ เตเนตํ วุตฺตํฯ สงฺเขปโต ปเนตฺถ วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตนฺติ เวทิตพฺพํฯ

6. สกฺกจฺจสุตฺตวณฺณนา

[70] ฉฏฺเฐ ปริสุทฺธา จ ภวิสฺสนฺตีติ ภิยฺโยโสมตฺตาย ปริสุทฺธา ภวิสฺสนฺติ นิมฺมลาฯ สกมฺมารคโตติ เอตฺถ ส-กาโร นิปาตมตฺตํ, กมฺมารคโต กมฺมารุทฺธนคโตติ อตฺโถฯ