ฉฏฺฐวาเร สกฺกาโยติ เตภูมกวฏฺฏํฯ สกฺกายสมุทโยติ สมุทยสจฺจํฯ สกฺกายนิโรโธติ นิโรธสจฺจํฯ ปริยาเยนาติ เตน เตน การเณเนวฯ เสสํ สพฺพตฺถ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ

8. ปุริสินฺทฺริยญาณสุตฺตวณฺณนา

[62] อฏฺฐเม อญฺญตโรติ เทวทตฺตปกฺขิโก เอโกฯ สมนฺนาหริตฺวาติ อาวชฺชิตฺวาฯ อิทํ โส ‘‘กิํ นุ โข ภควตา ชานิตฺวา กถิตํ, อุทาหุ อชานิตฺวา, เอกํสิกํ วา กถิตํ อุทาหุ วิภชฺชกถิต’’นฺติ อธิปฺปาเยน ปุจฺฉติฯ อาปายิโกติ อปาเย นิพฺพตฺตนโกฯ เนรยิโกติ นิรยคามีฯ กปฺปฏฺโฐติ กปฺปฏฺฐิยกมฺมสฺส กตตฺตา กปฺปํ ฐสฺสติฯ อเตกิจฺโฉติ น สกฺกา ติกิจฺฉิตุํฯ ทฺเวชฺฌนฺติ ทฺวิธาภาวํฯ วาลคฺคโกฏินิตฺตุทนมตฺตนฺติ วาลสฺส อคฺคโกฏิยา ทสฺเสตพฺพมตฺตกํ, วาลคฺคโกฏินิปาตมตฺตกํ วาฯ ปุริสินฺทฺริยญาณานีติ ปุริสปุคฺคลานํ อินฺทฺริยปโรปริยตฺตญาณานิ, อินฺทฺริยานํ ติกฺขมุทุภาวชานนญาณานีติ อตฺโถฯ

วิชฺชมานา กุสลาปิ ธมฺมา อกุสลาปิ ธมฺมาติ เอตฺตกา กุสลา ธมฺมา วิชฺชนฺติ, เอตฺตกา อกุสลา ธมฺมาติ ชานามิฯ อนฺตรหิตาติ อทสฺสนํ คตาฯ สมฺมุขีภูตาติ สมุทาจารวเสน ปากฏา ชาตาฯ กุสลมูลนฺติ กุสลชฺฌาสโยฯ กุสลา กุสลนฺติ ตมฺหา กุสลชฺฌาสยา อญฺญมฺปิ กุสลํ นิพฺพตฺติสฺสติฯ สารทานีติ สาราทานิ คหิตสารานิ, สรทมาเส วา นิพฺพตฺตานิฯ สุขสยิตานีติ สุขสนฺนิจิตานิฯ สุเขตฺเตติ มณฺฑเขตฺเตฯ นิกฺขิตฺตานีติ วุตฺตานิฯ สปฺปฏิภาคาติ สริกฺขกาฯ อภิโท อทฺธรตฺตนฺติ อภิอทฺธรตฺตํ อทฺธรตฺเต อภิมุขีภูเตฯ ภตฺตกาลสมเยติ ราชกุลานํ ภตฺตกาลสงฺขาเต สมเยฯ ปริหานธมฺโมติ โก เอวํ ภควตา ญาโตติ? อชาตสตฺตุราชาฯ โส หิ ปาปมิตฺตํ นิสฺสาย มคฺคผเลหิ ปริหีโนฯ อปเรปิ สุปฺปพุทฺธสุนกฺขตฺตาทโย ภควตา ญาตาวฯ อปริหานธมฺโมติ เอวํ ภควตา โก ญาโต? สุสีโม ปริพฺพาชโก อญฺเญ จ เอวรูปาฯ ปรินิพฺพายิสฺสตีติ เอวํ โก ญาโต ภควตาติ? สนฺตติมหามตฺโต อญฺเญ จ เอวรูปาฯ