6. มหาวคฺโค

1. โสณสุตฺตวณฺณนา

[55] ฉฏฺฐสฺส ปฐเม โสโณติ สุขุมาลโสณตฺเถโรฯ สีตวเนติ เอวํนามเก สุสาเนฯ ตสฺมิํ กิร ปฏิปาฏิยา ปญฺจ จงฺกมนปณฺณสาลาสตานิ มาปิตานิ, เตสุ เถโร อตฺตโน สปฺปายจงฺกมนํ คเหตฺวา สมณธมฺมํ กโรติฯ ตสฺส อารทฺธวีริยสฺส หุตฺวา จงฺกมโต ปาทตลานิ ภิชฺชิํสุ, ชาณูหิ จงฺกมโต ชาณุกานิปิ หตฺถตลานิปิ ภิชฺชิํสุ, ฉิทฺทานิ อเหสุํฯ เอวํ อารทฺธวีริโย วิหรนฺโต โอภาสนิมิตฺตมตฺตกมฺปิ ทสฺเสตุํ นาสกฺขิฯ ตสฺส วีริเยน กิลมิตกายสฺส โกฏิยํ ปาสาณผลเก นิสินฺนสฺส โย วิตกฺโก อุทปาทิ, ตํ ทสฺเสตุํ อถ โข อายสฺมโตติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ อารทฺธวีริยาติ ปริปุณฺณปคฺคหิตวีริยาฯ น อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุจฺจตีติ สเจ หิ อหํ อุคฺฆฏิตญฺญู วา อสฺสํ วิปญฺจิตญฺญู วา เนยฺโย วา, นูน เม จิตฺตํ วิมุจฺเจยฺยฯ อทฺธา ปนสฺมิ ปทปรโม, เยน เม จิตฺตํ น วิมุจฺจตีติ สนฺนิฏฺฐานํ กตฺวา สํวิชฺชนฺติ โข ปนาติอาทีนิ จินฺเตสิฯ ตตฺถ โภคาติ อุปโยคตฺเถ ปจฺจตฺตํฯ

ปาตุรโหสีติ เถรสฺส จิตฺตาจารํ ญตฺวา ‘‘อยํ โสโณ อชฺช สีตวเน ปธานภูมิยํ นิสินฺโน อิมํ วิตกฺกํ วิตกฺเกติ, คนฺตฺวาสฺส วิตกฺกํ สโหตฺถํ คณฺหิตฺวา วีโณปมํ กมฺมฏฺฐานํ กเถสฺสามี’’ติ ปมุเข ปากโฏ อโหสิฯ ปญฺญตฺเต อาสเนติ ปธานิกภิกฺขู อตฺตโน วสนฏฺฐาเน โอวทิตุํ อาคตสฺส พุทฺธสฺส ภควโต นิสีทนตฺถํ ยถาลาเภน อาสนํ ปญฺญาเปตฺวาว ปธานํ กโรนฺติ, อญฺญํ อลภมานา ปุราณปณฺณานิปิ สนฺถริตฺวา อุปริ สงฺฆาฏิํ ปญฺญเปนฺติฯ เถโรปิ อาสนํ ปญฺญาเปตฺวา ปธานํ อกาสิฯ ตํ สนฺธาย วุตฺตํ – ‘‘ปญฺญตฺเต อาสเน’’ติฯ