ธมฺมโสโต นิพฺพหตีติ สูรํ หุตฺวา ปวตฺตมานวิปสฺสนาญาณํ นิพฺพหติ, อริยภูมิํ สมฺปาเปติฯ ตทนฺตรํ โก ชาเนยฺยาติ ตํ อนฺตรํ ตํ การณํ อญฺญตฺร ตถาคเตน โก ชาเนยฺยาติ อตฺโถฯ

โกธมาโนติ โกโธ จ มาโน จฯ โลภธมฺมาติ โลโภเยวฯ วจีสงฺขาราติ อาลาปสลฺลาปวเสน วจนาเนวฯ โย วา ปนสฺส มาทิโสติ โย วา ปน อญฺโญปิ มยา สทิโส สมฺมาสมฺพุทฺโธเยว อสฺส, โส ปุคฺคเลสุ ปมาณํ คณฺเหยฺยาติ อตฺโถฯ ขญฺญตีติ คุณขณนํ ปาปุณาติฯ อิเม โข, อานนฺท, ฉ ปุคฺคลาติ ทฺเว โสรตา, ทฺเว อธิคตโกธมานโลภธมฺมา, ทฺเว อธิคตโกธมานวจีสงฺขาราติ อิเม ฉ ปุคฺคลาฯ คตินฺติ ญาณคติํฯ เอกงฺคหีนาติ เอเกเกน คุณงฺเคน หีนาฯ ปูรโณ สีเลน วิเสสี อโหสิ, อิสิทตฺโต ปญฺญายฯ ปูรณสฺส สีลํ อิสิทตฺตสฺส ปญฺญาฐาเน ฐิตํ, อิสิทตฺตสฺส ปญฺญา ปูรณสฺส สีลฏฺฐาเน ฐิตาติฯ

3. อิณสุตฺตวณฺณนา

[45] ตติเย ทาลิทฺทิยนฺติ ทลิทฺทภาโวฯ กามโภคิโนติ กาเม ภุญฺชนกสตฺตสฺสฯ อสฺสโกติ อตฺตโน สนฺตเกน รหิโตฯ อนาฬฺหิโกติ น อฑฺโฒฯ อิณํ อาทิยตีติ ชีวิตุํ อสกฺโกนฺโต อิณํ อาทิยติฯ วฑฺฒิํ ปฏิสฺสุณาตีติ ทาตุํ อสกฺโกนฺโต วฑฺฒิํ ทสฺสามีติ ปฏิชานาติฯ อนุจรนฺติปิ นนฺติ ปริสมชฺฌคณมชฺฌาทีสุ อาตปฐปนปํสุโอกิรณาทีหิ วิปฺปการํ ปาเปนฺโต ปจฺฉโต ปจฺฉโต อนุพนฺธนฺติฯ สทฺธา นตฺถีติ โอกปฺปนกสทฺธามตฺตกมฺปิ นตฺถิฯ หิรี นตฺถีติ หิรียนาการมตฺตกมฺปิ นตฺถิฯ โอตฺตปฺปํ นตฺถีติ ภายนาการมตฺตกมฺปิ นตฺถิฯ วีริยํ นตฺถีติ กายิกวีริยมตฺตกมฺปิ นตฺถิฯ ปญฺญา นตฺถีติ กมฺมสฺสกตปญฺญามตฺตกมฺปิ นตฺถิฯ อิณาทานสฺมิํ วทามีติ อิณคฺคหณํ วทามิฯ มา มํ ชญฺญูติ มา มํ ชานาตุฯ

ทาลิทฺทิยํ ทุกฺขนฺติ ธนทลิทฺทภาโว ทุกฺขํฯ กามลาภาภิชปฺปินนฺติ กามลาภํ ปตฺเถนฺตานํฯ ปาปกมฺมวินิพฺพโยติ ปาปกมฺมวฑฺฒโกฯ สํสปฺปตีติ ปริปฺผนฺทติฯ ชานนฺติ ชานนฺโตฯ