5. ธมฺมิกวคฺโค

1. นาคสุตฺตวณฺณนา

[43] ปญฺจมสฺส ปฐเม อายสฺมตา อานนฺเทน สทฺธินฺติ อิทํ ‘‘อายามานนฺทา’’ติ เถรํ อามนฺเตตฺวา คตตฺตา วุตฺตํ, สตฺถา ปน อนูเนหิ ปญฺจหิ ภิกฺขุสเตหิ ปริวุโต ตตฺถ อคมาสีติ เวทิตพฺโพฯ เตนุปสงฺกมีติ เตเหว ปญฺจหิ ภิกฺขุสเตหิ ปริวุโต อุปสงฺกมิฯ ปริสิญฺจิตฺวาติ โวหารวจนเมตํ, นฺหายิตฺวาติ อตฺโถฯ ปุพฺพาปยมาโนติ รตฺตทุปฏฺฏํ นิวาเสตฺวา อุตฺตราสงฺคจีวรํ ทฺวีหิ หตฺเถหิ คเหตฺวา ปจฺฉิมโลกธาตุํ ปิฏฺฐิโต กตฺวา ปุรตฺถิมโลกธาตุํ อภิมุโข โวทกภาเวน คตฺตานิ ปุพฺพสทิสานิ กุรุมาโน อฏฺฐาสีติ อตฺโถฯ ภิกฺขุสงฺโฆปิ เตน เตน ฐาเนน โอตริตฺวา นฺหตฺวา ปจฺจุตฺตริตฺวา สตฺถารํเยว ปริวาเรตฺวา อฏฺฐาสิฯ อิติ ตสฺมิํ สมเย อากาสโต ปตมานํ รตฺตสุวณฺณกุณฺฑลํ วิย สูริโย ปจฺฉิมโลกธาตุํ ปฏิปชฺชิ, ปริสุทฺธรชตมณฺฑโล วิย ปาจีนโลกธาตุโต จนฺโท อพฺภุคฺคญฺฉิ, มชฺฌฏฺฐาเนปิ ปญฺจภิกฺขุสตปริวาโร สมฺมาสมฺพุทฺโธ ฉพฺพณฺณพุทฺธรสฺมิโย วิสฺสชฺเชตฺวา ปุพฺพโกฏฺฐกนทีตีเร โลกํ อลงฺกุรุมาโน อฏฺฐาสิฯ

เตน โข ปน สมเยน…เป.… เสโต นาม นาโคติ เสตวณฺณตาย เอวํ ลทฺธนาโม หตฺถินาโคฯ มหาตูริยตาฬิตวาทิเตนาติ มหนฺเตน ตูริยตาฬิตวาทิเตนฯ ตตฺถ ปฐมํ สงฺฆฏฺฏนํ ตาฬิตํ นาม โหติ, ตโต ปรํ วาทิตํฯ ชโนติ หตฺถิทสฺสนตฺถํ สนฺนิปติตมหาชโนฯ ทิสฺวา เอวมาหาติ องฺคปจฺจงฺคานิ ฆํสิตฺวา นฺหาเปตฺวา อุตฺตาเรตฺวา พหิตีเร ฐเปตฺวา คตฺตานิ โวทกานิ กตฺวา หตฺถาลงฺกาเรน อลงฺกตํ ตํ มหานาคํ ทิสฺวา อิทํ ‘‘อภิรูโป วต, โภ’’ติ ปสํสาวจนมาหฯ กายุปปนฺโนติ สรีรสมฺปตฺติยา อุปปนฺโน, ปริปุณฺณงฺคปจฺจงฺโคติ อตฺโถฯ อายสฺมา อุทายีติ ปฏิสมฺภิทาปฺปตฺโต กาฬุทายิตฺเถโรฯ เอตทโวจาติ ตํ มหาชนํ หตฺถิสฺส วณฺณํ ภณนฺตํ ทิสฺวา ‘‘อยํ ชโน อเหตุกปฏิสนฺธิยํ นิพฺพตฺตหตฺถิโน วณฺณํ กเถติ, น พุทฺธหตฺถิสฺสฯ