9-10. นิทานสุตฺตาทิวณฺณนา

[39-40] นวเม กมฺมานนฺติ วฏฺฏคามิกมฺมานํฯ สมุทยายาติ ปิณฺฑกรณตฺถายฯ นิทานนฺติ ปจฺจโยฯ โลภเชนาติ โลภโต ชาเตนฯ น ปญฺญายนฺตีติ ‘‘เอวรูเปน กมฺเมน นิพฺพตฺตา’’ติ น ทิสฺสนฺติฯ สุกฺกปกฺเข กมฺมานนฺติ วิวฏฺฏคามิกมฺมานํฯ อิติ อิมสฺมิํ สุตฺเต วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํฯ ทสเม นิจุลวเนติ มหามุจลินฺทวเนฯ สทฺธมฺโมติ สาสนสทฺธมฺโมฯ

11. ทารุกฺขนฺธสุตฺตวณฺณนา

[41] เอกาทสเม เจโตวสิปฺปตฺโตติ จิตฺตวสิภาวํ ปตฺโตฯ ปถวีตฺเวว อธิมุจฺเจยฺยาติ ถทฺธาการํ ปถวีธาตูติ สลฺลกฺเขยฺยฯ ยํ นิสฺสายาติ ยํ วิชฺชมานํ ถทฺธาการํ ปถวีธาตุํ นิสฺสาย อมุํ ทารุกฺขนฺธํ ปถวีตฺเวว อธิมุจฺเจยฺย, สา เอตฺถ ปถวีธาตุ อตฺถีติฯ อิมินา นเยน เสสปทานิปิ เวทิตพฺพานิฯ ยเถว หิ ตสฺมิํ ถทฺธาการา ปถวีธาตุ อตฺถิ, เอวํ ยูสาการา อาโปธาตุ, อุณฺหาการา เตโชธาตุ, วิตฺถมฺภนาการา วาโยธาตุ, รตฺตวณฺณมฺหิ สาเร ปทุมปุปฺผวณฺณา สุภธาตุ, ปูติภูเต จุณฺเณ เจว เผคฺคุปปฏิกาสุ จ อมนุญฺญวณฺณา อสุภธาตุ, ตํ นิสฺสาย อมุํ ทารุกฺขนฺธํ อสุภนฺเตฺวว อธิมุจฺเจยฺย สลฺลกฺเขยฺยาติฯ อิมสฺมิํ สุตฺเต มิสฺสกวิหาโร นาม กถิโตฯ

12. นาคิตสุตฺตวณฺณนา

[42] ทฺวาทสเม คามนฺตวิหารินฺติ คามนฺตเสนาสนวาสิํฯ สมาหิตํ นิสินฺนนฺติ ตสฺมิํ คามนฺตเสนาสเน สมาธิํ อปฺเปตฺวา นิสินฺนํฯ อิทานิมนฺติ อิทานิ อิมํฯ สมาธิมฺหา จาเวสฺสตีติ สมาธิโต อุฏฺฐาเปสฺสติฯ น อตฺตมโน โหมีติ น สกมโน โหมิฯ ปจลายมานนฺติ นิทฺทายมานํฯ เอกตฺตนฺติ เอกสภาวํ, เอกคฺคตาภูตํ อรญฺญสญฺญํเยว จิตฺเต กริสฺสตีติ อตฺโถฯ อนุรกฺขิสฺสตีติ อนุคฺคณฺหิสฺสติฯ อวิมุตฺตํ วา จิตฺตํ วิโมเจสฺสตีติ อญฺญสฺมิํ กาเล อวิมุตฺตํ จิตฺตํ อิทานิ ปญฺจหิ วิมุตฺตีหิ วิโมจยิสฺสติฯ ริญฺจตีติ วชฺเชติ วิสฺสชฺเชติฯ ปฏิปณาเมตฺวาติ ปนุทิตฺวา วิสฺสชฺเชตฺวาฯ อุจฺจารปสฺสาวกมฺมายาติ อุจฺจารปสฺสาวกรณตฺถายฯ อิมินา เอตฺตเกน ฐาเนน สตฺถารา อรญฺญเสนาสนสฺส วณฺโณ กถิโตฯ สุตฺตสฺส ปน ปฐมโกฏฺฐาเส ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ เหฏฺฐา วุตฺตเมวาติฯ

เทวตาวคฺโค จตุตฺโถฯ