เมนู

7. ทานสุตฺตวณฺณนา

[37] สตฺตเม เวฬุกณฺฑกีติ เวฬุกณฺฑกนครวาสินีฯ ฉฬงฺคสมนฺนาคตนฺติ ฉหิ คุณงฺเคหิ สมนฺนาคตํฯ ทกฺขิณํ ปติฏฺฐาเปตีติ ทานํ เทติฯ ปุพฺเพว ทานา สุมโนติ ทานํ ทสฺสามีติ มาสฑฺฒมาสโต ปฏฺฐาย โสมนสฺสปฺปตฺโต โหติฯ เอตฺถ หิ ปุพฺเพเจตนา ทสฺสามีติ จิตฺตุปฺปาทกาลโต ปฏฺฐาย ‘‘อิโต อุฏฺฐิเตน ทานํ ทสฺสามี’’ติ เขตฺตคฺคหณํ อาทิํ กตฺวา จินฺเตนฺตสฺส ลพฺภติฯ ททํ จิตฺตํ ปสาเทตีติ เอวํ วุตฺตา มุญฺจเจตนา ปน ทานกาเลเยว ลพฺภติฯ ทตฺวา อตฺตมโน โหตีติ อยํ ปน อปรเจตนา อปราปรํ อนุสฺสรนฺตสฺส ลพฺภติฯ วีตราคาติ วิคตราคา ขีณาสวาฯ ราควินยาย วา ปฏิปนฺนาติ ราควินยปฏิปทํ ปฏิปนฺนาฯ อุกฺกฏฺฐเทสนา เจสา, น เกวลํ ปน ขีณาสวานํ, อนาคามิ-สกทาคามิ-โสตาปนฺนานมฺปิ อนฺตมโส ตทหุปพฺพชิตสฺส ภณฺฑคาหกสามเณรสฺสาปิ ทินฺนา ทกฺขิณา ฉฬงฺคสมนฺนาคตาว โหติฯ โสปิ หิ โสตาปตฺติมคฺคตฺถเมว ปพฺพชิโตฯ

ยญฺญสฺส สมฺปทาติ ทานสฺส ปริปุณฺณตาฯ สญฺญตาติ สีลสญฺญเมน สญฺญตาฯ สยํ อาจมยิตฺวานาติ อตฺตนาว หตฺถปาเท โธวิตฺวา มุขํ วิกฺขาเลตฺวาฯ สเกหิ ปาณิภีติ อตฺตโน หตฺเถหิฯ สเยหีติปิ ปาโฐฯ สทฺโธติ รตนตฺตยคุเณ สทฺทหนฺโตฯ มุตฺเตน เจตสาติ ลาภมจฺฉริยาทีหิ วิมุตฺเตน จิตฺเตนฯ อพฺยาปชฺฌํ สุขํ โลกนฺติ นิทฺทุกฺขํ อุฬารสุขโสมนสฺสํ เทวโลกํฯ

8. อตฺตการีสุตฺตวณฺณนา

[38] อฏฺฐเม อทฺทสํ วา อสฺโสสิํ วาติ อกฺขีนิ อุมฺมีเลตฺวา มา อทฺทสํ, อสุกสฺมิํ นาม ฐาเน วสตีติ มา อสฺโสสิํ, กเถนฺตสฺส วา วจนํ มา อสฺโสสิํฯ กถญฺหิ นามาติ เกน นาม การเณนฯ อารมฺภธาตูติ อารภนวเสน ปวตฺตวีริยํฯ นิกฺกมธาตูติ โกสชฺชโต นิกฺขมนสภาวํ วีริยํฯ ปรกฺกมธาตูติ ปรกฺกมสภาโวฯ ถามธาตูติ ถามสภาโวฯ ฐิติธาตูติ ฐิติสภาโวฯ อุปกฺกมธาตูติ อุปกฺกมสภาโวฯ สพฺพํ เจตํ เตน เตนากาเรน ปวตฺตสฺส วีริยสฺเสว นามํฯ

9-10. นิทานสุตฺตาทิวณฺณนา

[39-40] นวเม กมฺมานนฺติ วฏฺฏคามิกมฺมานํฯ สมุทยายาติ ปิณฺฑกรณตฺถายฯ นิทานนฺติ ปจฺจโยฯ โลภเชนาติ โลภโต ชาเตนฯ ปญฺญายนฺตีติ ‘‘เอวรูเปน กมฺเมน นิพฺพตฺตา’’ติ น ทิสฺสนฺติฯ สุกฺกปกฺเข กมฺมานนฺติ วิวฏฺฏคามิกมฺมานํฯ อิติ อิมสฺมิํ สุตฺเต วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํฯ ทสเม นิจุลวเนติ มหามุจลินฺทวเนฯ สทฺธมฺโมติ สาสนสทฺธมฺโมฯ

11. ทารุกฺขนฺธสุตฺตวณฺณนา

[41] เอกาทสเม เจโตวสิปฺปตฺโตติ จิตฺตวสิภาวํ ปตฺโตฯ ปถวีตฺเวว อธิมุจฺเจยฺยาติ ถทฺธาการํ ปถวีธาตูติ สลฺลกฺเขยฺยฯ ยํ นิสฺสายาติ ยํ วิชฺชมานํ ถทฺธาการํ ปถวีธาตุํ นิสฺสาย อมุํ ทารุกฺขนฺธํ ปถวีตฺเวว อธิมุจฺเจยฺย, สา เอตฺถ ปถวีธาตุ อตฺถีติฯ อิมินา นเยน เสสปทานิปิ เวทิตพฺพานิฯ ยเถว หิ ตสฺมิํ ถทฺธาการา ปถวีธาตุ อตฺถิ, เอวํ ยูสาการา อาโปธาตุ, อุณฺหาการา เตโชธาตุ, วิตฺถมฺภนาการา วาโยธาตุ, รตฺตวณฺณมฺหิ สาเร ปทุมปุปฺผวณฺณา สุภธาตุ, ปูติภูเต จุณฺเณ เจว เผคฺคุปปฏิกาสุ จ อมนุญฺญวณฺณา อสุภธาตุ, ตํ นิสฺสาย อมุํ ทารุกฺขนฺธํ อสุภนฺเตฺวว อธิมุจฺเจยฺย สลฺลกฺเขยฺยาติฯ อิมสฺมิํ สุตฺเต มิสฺสกวิหาโร นาม กถิโตฯ

12. นาคิตสุตฺตวณฺณนา

[42] ทฺวาทสเม คามนฺตวิหารินฺติ คามนฺตเสนาสนวาสิํฯ สมาหิตํ นิสินฺนนฺติ ตสฺมิํ คามนฺตเสนาสเน สมาธิํ อปฺเปตฺวา นิสินฺนํฯ อิทานิมนฺติ อิทานิ อิมํฯ สมาธิมฺหา จาเวสฺสตีติ สมาธิโต อุฏฺฐาเปสฺสติฯ น อตฺตมโน โหมีติ น สกมโน โหมิฯ ปจลายมานนฺติ นิทฺทายมานํฯ เอกตฺตนฺติ เอกสภาวํ, เอกคฺคตาภูตํ อรญฺญสญฺญํเยว จิตฺเต กริสฺสตีติ อตฺโถฯ อนุรกฺขิสฺสตีติ อนุคฺคณฺหิสฺสติฯ อวิมุตฺตํ วา จิตฺตํ วิโมเจสฺสตีติ อญฺญสฺมิํ กาเล อวิมุตฺตํ จิตฺตํ อิทานิ ปญฺจหิ วิมุตฺตีหิ วิโมจยิสฺสติฯ ริญฺจตีติ วชฺเชติ วิสฺสชฺเชติฯ ปฏิปณาเมตฺวาติ ปนุทิตฺวา วิสฺสชฺเชตฺวาฯ อุจฺจารปสฺสาวกมฺมายาติ อุจฺจารปสฺสาวกรณตฺถายฯ อิมินา เอตฺตเกน ฐาเนน สตฺถารา อรญฺญเสนาสนสฺส วณฺโณ กถิโตฯ สุตฺตสฺส ปน ปฐมโกฏฺฐาเส ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ เหฏฺฐา วุตฺตเมวาติฯ

เทวตาวคฺโค จตุตฺโถฯ