เมนู

พฺยากตฏฺฐานํ

[190] ‘‘ฐานํ โข ปเนตํ, จุนฺท, วิชฺชติ, ยํ อญฺญติตฺถิยา ปริพฺพาชกา เอวํ วเทยฺยุํ – ‘กิํ ปนาวุโส, สมเณน โคตเมน พฺยากต’นฺติ? เอวํวาทิโน, จุนฺท, อญฺญติตฺถิยา ปริพฺพาชกา เอวมสฺสุ วจนียา – ‘อิทํ ทุกฺขนฺติ โข, อาวุโส, ภควตา พฺยากตํ, อยํ ทุกฺขสมุทโยติ โข, อาวุโส, ภควตา พฺยากตํ, อยํ ทุกฺขนิโรโธติ โข, อาวุโส, ภควตา พฺยากตํ, อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทาติ โข, อาวุโส, ภควตา พฺยากต’นฺติฯ

‘‘ฐานํ โข ปเนตํ, จุนฺท, วิชฺชติ, ยํ อญฺญติตฺถิยา ปริพฺพาชกา เอวํ วเทยฺยุํ – ‘กสฺมา ปเนตํ, อาวุโส, สมเณน โคตเมน พฺยากต’นฺติ? เอวํวาทิโน, จุนฺท, อญฺญติตฺถิยา ปริพฺพาชกา เอวมสฺสุ วจนียา – ‘เอตญฺหิ, อาวุโส, อตฺถสํหิตํ, เอตํ ธมฺมสํหิตํ, เอตํ อาทิพฺรหฺมจริยกํ เอกนฺตนิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย อุปสมาย อภิญฺญาย สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตติฯ ตสฺมา ตํ ภควตา พฺยากต’นฺติฯ

ปุพฺพนฺตสหคตทิฏฺฐินิสฺสยา

[191] ‘‘เยปิ เต, จุนฺท, ปุพฺพนฺตสหคตา ทิฏฺฐินิสฺสยา, เตปิ โว มยา พฺยากตา, ยถา เต พฺยากาตพฺพาฯ ยถา จ เต น พฺยากาตพฺพา, กิํ โว อหํ เต ตถา [ตตฺถ (สฺยา. ก.)] พฺยากริสฺสามิ? เยปิ เต, จุนฺท, อปรนฺตสหคตา ทิฏฺฐินิสฺสยา, เตปิ โว มยา พฺยากตา, ยถา เต พฺยากาตพฺพาฯ ยถา จ เต น พฺยากาตพฺพา, กิํ โว อหํ เต ตถา พฺยากริสฺสามิ? กตเม จ เต, จุนฺท, ปุพฺพนฺตสหคตา ทิฏฺฐินิสฺสยา, เย โว มยา พฺยากตา, ยถา เต พฺยากาตพฺพาฯ (ยถา จ เต น พฺยากาตพฺพา, กิํ โว อหํ เต ตถา พฺยากริสฺสามิ) [(ยถา จ เต น พฺยากาตพฺพา) สพฺพตฺถ]? สนฺติ โข, จุนฺท, เอเก สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน เอวํทิฏฺฐิโน – ‘สสฺสโต อตฺตา จ โลโก จ, อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺญ’นฺติฯ สนฺติ ปน, จุนฺท, เอเก สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน เอวํทิฏฺฐิโน – ‘อสสฺสโต อตฺตา จ โลโก จ…เป.… สสฺสโต จ อสสฺสโต จ อตฺตา จ โลโก จ… เนว สสฺสโต นาสสฺสโต อตฺตา จ โลโก จ… สยํกโต อตฺตา จ โลโก จ… ปรํกโต อตฺตา จ โลโก จ… สยํกโต จ ปรํกโต จ อตฺตา จ โลโก จ… อสยํกาโร อปรํกาโร อธิจฺจสมุปฺปนฺโน อตฺตา จ โลโก จ, อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺญ’นฺติฯ สสฺสตํ สุขทุกฺขํ… อสสฺสตํ สุขทุกฺขํ… สสฺสตญฺจ อสสฺสตญฺจ สุขทุกฺขํ… เนวสสฺสตํ นาสสฺสตํ สุขทุกฺขํ… สยํกตํ สุขทุกฺขํ… ปรํกตํ สุขทุกฺขํ… สยํกตญฺจ ปรํกตญฺจ สุขทุกฺขํ… อสยํการํ อปรํการํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ, อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺญ’นฺติฯ

[192] ‘‘ตตฺร, จุนฺท, เย เต สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน เอวํทิฏฺฐิโน – ‘สสฺสโต อตฺตา จ โลโก จ, อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺญ’นฺติฯ ตฺยาหํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วทามิ – ‘อตฺถิ นุ โข อิทํ, อาวุโส, วุจฺจติ – ‘‘สสฺสโต อตฺตา จ โลโก จา’’ติ? ยญฺจ โข เต เอวมาหํสุ – ‘อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺญ’นฺติฯ ตํ เตสํ นานุชานามิฯ ตํ กิสฺส เหตุ? อญฺญถาสญฺญิโนปิ เหตฺถ, จุนฺท, สนฺเตเก สตฺตาฯ อิมายปิ โข อหํ, จุนฺท, ปญฺญตฺติยา เนว อตฺตนา สมสมํ สมนุปสฺสามิ กุโต ภิยฺโยฯ อถ โข อหเมว ตตฺถ ภิยฺโย ยทิทํ อธิปญฺญตฺติฯ

[193] ‘‘ตตฺร, จุนฺท, เย เต สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน เอวํทิฏฺฐิโน – ‘อสสฺสโต อตฺตา จ โลโก จ…เป.… สสฺสโต จ อสสฺสโต จ อตฺตา จ โลโก จ… เนวสสฺสโต นาสสฺสโต อตฺตา จ โลโก จ… สยํกโต อตฺตา จ โลโก จ… ปรํกโต อตฺตา จ โลโก จ… สยํกโต จ ปรํกโต จ อตฺตา จ โลโก จ… อสยํกาโร อปรํกาโร อธิจฺจสมุปฺปนฺโน อตฺตา จ โลโก จ… สสฺสตํ สุขทุกฺขํ… อสสฺสตํ สุขทุกฺขํ… สสฺสตญฺจ อสสฺสตญฺจ สุขทุกฺขํ… เนวสสฺสตํ นาสสฺสตํ สุขทุกฺขํ… สยํกตํ สุขทุกฺขํ… ปรํกตํ สุขทุกฺขํ… สยํกตญฺจ ปรํกตญฺจ สุขทุกฺขํ… อสยํการํ อปรํการํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺขํ, อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺญ’นฺติฯ ตฺยาหํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วทามิ – ‘อตฺถิ นุ โข อิทํ, อาวุโส, วุจฺจติ – ‘‘อสยํการํ อปรํการํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ สุขทุกฺข’’’นฺติ? ยญฺจ โข เต เอวมาหํสุ – ‘อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺญ’นฺติฯ ตํ เตสํ นานุชานามิฯ ตํ กิสฺส เหตุ? อญฺญถาสญฺญิโนปิ เหตฺถ, จุนฺท, สนฺเตเก สตฺตาฯ อิมายปิ โข อหํ, จุนฺท, ปญฺญตฺติยา เนว อตฺตนา สมสมํ สมนุปสฺสามิ กุโต ภิยฺโยฯ อถ โข อหเมว ตตฺถ ภิยฺโย ยทิทํ อธิปญฺญตฺติฯ