สญฺญาเปตพฺพวิธิ

[178] ‘‘เตสญฺจ โว, จุนฺท, สมคฺคานํ สมฺโมทมานานํ อวิวทมานานํ สิกฺขตํ [สิกฺขิตพฺพํ (พหูสุ)] อญฺญตโร สพฺรหฺมจารี สงฺเฆ ธมฺมํ ภาเสยฺยฯ ตตฺร เจ ตุมฺหากํ เอวมสฺส – ‘อยํ โข อายสฺมา อตฺถญฺเจว มิจฺฉา คณฺหาติ, พฺยญฺชนานิ จ มิจฺฉา โรเปตี’ติฯ ตสฺส เนว อภินนฺทิตพฺพํ น ปฏิกฺโกสิตพฺพํ, อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา โส เอวมสฺส วจนีโย – ‘อิมสฺส นุ โข, อาวุโส, อตฺถสฺส อิมานิ วา พฺยญฺชนานิ เอตานิ วา พฺยญฺชนานิ กตมานิ โอปายิกตรานิ, อิเมสญฺจ [อิเมสํ วา (สฺยา. ปี. ก.), อิเมสํ (สี.)] พฺยญฺชนานํ อยํ วา อตฺโถ เอโส วา อตฺโถ กตโม โอปายิกตโร’ติ ? โส เจ เอวํ วเทยฺย – ‘อิมสฺส โข, อาวุโส, อตฺถสฺส อิมาเนว พฺยญฺชนานิ โอปายิกตรานิ, ยา เจว [ยญฺเจว (สี. ก.), ฏีกา โอโลเกตพฺพา] เอตานิ; อิเมสญฺจ [อิเมทํ (สพฺพตฺถ)] พฺยญฺชนานํ อยเมว อตฺโถ โอปายิกตโร, ยา เจว [ยญฺเจว (สี. ก.), ฏีกา โอโลเกตพฺพา] เอโส’ติฯ โส เนว อุสฺสาเทตพฺโพ น อปสาเทตพฺโพ, อนุสฺสาเทตฺวา อนปสาเทตฺวา สฺเวว สาธุกํ สญฺญาเปตพฺโพ ตสฺส จ อตฺถสฺส เตสญฺจ พฺยญฺชนานํ นิสนฺติยาฯ

[179] ‘‘อปโรปิ เจ, จุนฺท, สพฺรหฺมจารี สงฺเฆ ธมฺมํ ภาเสยฺยฯ ตตฺร เจ ตุมฺหากํ เอวมสฺส – ‘อยํ โข อายสฺมา อตฺถญฺหิ โข มิจฺฉา คณฺหาติ พฺยญฺชนานิ สมฺมา โรเปตี’ติฯ ตสฺส เนว อภินนฺทิตพฺพํ น ปฏิกฺโกสิตพฺพํ, อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา โส เอวมสฺส วจนีโย – ‘อิเมสํ นุ โข, อาวุโส, พฺยญฺชนานํ อยํ วา อตฺโถ เอโส วา อตฺโถ กตโม โอปายิกตโร’ติ? โส เจ เอวํ วเทยฺย – ‘อิเมสํ โข, อาวุโส, พฺยญฺชนานํ อยเมว อตฺโถ โอปายิกตโร, ยา เจว เอโส’ติฯ โส เนว อุสฺสาเทตพฺโพ น อปสาเทตพฺโพ, อนุสฺสาเทตฺวา อนปสาเทตฺวา สฺเวว สาธุกํ สญฺญาเปตพฺโพ ตสฺเสว อตฺถสฺส นิสนฺติยาฯ

[180] ‘‘อปโรปิ เจ, จุนฺท, สพฺรหฺมจารี สงฺเฆ ธมฺมํ ภาเสยฺยฯ ตตฺร เจ ตุมฺหากํ เอวมสฺส – ‘อยํ โข อายสฺมา อตฺถญฺหิ โข สมฺมา คณฺหาติ พฺยญฺชนานิ มิจฺฉา โรเปตี’ติฯ ตสฺส เนว อภินนฺทิตพฺพํ น ปฏิกฺโกสิตพฺพํ; อนภินนฺทิตฺวา อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา โส เอวมสฺส วจนีโย – ‘อิมสฺส นุ โข, อาวุโส, อตฺถสฺส อิมานิ วา พฺยญฺชนานิ เอตานิ วา พฺยญฺชนานิ กตมานิ โอปายิกตรานี’ติ? โส เจ เอวํ วเทยฺย – ‘อิมสฺส โข, อาวุโส, อตฺถสฺส อิมาเนว พฺยญฺชนานิ โอปยิกตรานิ, ยานิ เจว เอตานี’ติ ฯ โส เนว อุสฺสาเทตพฺโพ น อปสาเทตพฺโพ; อนุสฺสาเทตฺวา อนปสาเทตฺวา สฺเวว สาธุกํ สญฺญาเปตพฺโพ เตสญฺเญว พฺยญฺชนานํ นิสนฺติยาฯ

[181] ‘‘อปโรปิ เจ, จุนฺท, สพฺรหฺมจารี สงฺเฆ ธมฺมํ ภาเสยฺยฯ

ตตฺร เจ ตุมฺหากํ เอวมสฺส – ‘อยํ โข อายสฺมา อตฺถญฺเจว สมฺมา คณฺหาติ พฺยญฺชนานิ จ สมฺมา โรเปตี’ติฯ ตสฺส ‘สาธู’ติ ภาสิตํ อภินนฺทิตพฺพํ อนุโมทิตพฺพํ; ตสฺส ‘สาธู’ติ ภาสิตํ อภินนฺทิตฺวา อนุโมทิตฺวา โส เอวมสฺส วจนีโย – ‘ลาภา โน อาวุโส, สุลทฺธํ โน อาวุโส, เย มยํ อายสฺมนฺตํ ตาทิสํ สพฺรหฺมจาริํ ปสฺสาม เอวํ อตฺถุเปตํ พฺยญฺชนุเปต’นฺติฯ

ปจฺจยานุญฺญาตการณํ

[182] ‘‘น โว อหํ, จุนฺท, ทิฏฺฐธมฺมิกานํเยว อาสวานํ สํวราย ธมฺมํ เทเสมิฯ น ปนาหํ, จุนฺท, สมฺปรายิกานํเยว อาสวานํ ปฏิฆาตาย ธมฺมํ เทเสมิฯ ทิฏฺฐธมฺมิกานํ เจวาหํ, จุนฺท, อาสวานํ สํวราย ธมฺมํ เทเสมิ; สมฺปรายิกานญฺจ อาสวานํ ปฏิฆาตายฯ ตสฺมาติห, จุนฺท, ยํ โว มยา จีวรํ อนุญฺญาตํ, อลํ โว ตํ – ยาวเทว สีตสฺส ปฏิฆาตาย, อุณฺหสฺส ปฏิฆาตาย, ฑํสมกสวาตาตปสรีสป [สิริํสป (สฺยา.)] สมฺผสฺสานํ ปฏิฆาตาย, ยาวเทว หิริโกปีนปฏิจฺฉาทนตฺถํฯ โย โว มยา ปิณฺฑปาโต อนุญฺญาโต, อลํ โว โส ยาวเทว อิมสฺส กายสฺส ฐิติยา ยาปนาย วิหิํสูปรติยา พฺรหฺมจริยานุคฺคหาย, อิติ ปุราณญฺจ เวทนํ ปฏิหงฺขามิ, นวญฺจ เวทนํ น อุปฺปาเทสฺสามิ, ยาตฺรา จ เม ภวิสฺสติ อนวชฺชตา จ ผาสุวิหาโร จ [จาติ (พหูสุ)]ฯ ยํ โว มยา เสนาสนํ อนุญฺญาตํ, อลํ โว ตํ ยาวเทว สีตสฺส ปฏิฆาตาย, อุณฺหสฺส ปฏิฆาตาย, ฑํสมกสวาตาตปสรีสปสมฺผสฺสานํ ปฏิฆาตาย, ยาวเทว อุตุปริสฺสยวิโนทน ปฏิสลฺลานารามตฺถํฯ โย โว มยา คิลานปจฺจยเภสชฺช ปริกฺขาโร อนุญฺญาโต, อลํ โว โส ยาวเทว อุปฺปนฺนานํ เวยฺยาพาธิกานํ เวทนานํ ปฏิฆาตาย อพฺยาปชฺชปรมตาย [อพฺยาปชฺฌปรมตายาติ (สี. สฺยา. ปี.), อพฺยาพชฺฌปรมตาย (?)]ฯ

สุขลฺลิกานุโยโค

[183] ‘‘ฐานํ โข ปเนตํ, จุนฺท, วิชฺชติ ยํ อญฺญติตฺถิยา ปริพฺพาชกา เอวํ วเทยฺยุํ – ‘สุขลฺลิกานุโยคมนุยุตฺตา สมณา สกฺยปุตฺติยา วิหรนฺตี’ติฯ เอวํวาทิโน [วทมานา (สฺยา.)], จุนฺท, อญฺญติตฺถิยา ปริพฺพาชกา เอวมสฺสุ วจนียา – ‘กตโม โส , อาวุโส, สุขลฺลิกานุโยโค? สุขลฺลิกานุโยคา หิ พหู อเนกวิหิตา นานปฺปการกา’ติฯ

‘‘จตฺตาโรเม, จุนฺท, สุขลฺลิกานุโยคา หีนา คมฺมา โปถุชฺชนิกา อนริยา อนตฺถสํหิตา น นิพฺพิทาย น วิราคาย น นิโรธาย น อุปสมาย น อภิญฺญาย น สมฺโพธาย น นิพฺพานาย สํวตฺตนฺติฯ กตเม จตฺตาโร?

‘‘อิธ, จุนฺท, เอกจฺโจ พาโล ปาเณ วธิตฺวา วธิตฺวา อตฺตานํ สุเขติ ปีเณติฯ อยํ ปฐโม สุขลฺลิกานุโยโคฯ

‘‘ปุน จปรํ, จุนฺท, อิเธกจฺโจ อทินฺนํ อาทิยิตฺวา อาทิยิตฺวา อตฺตานํ สุเขติ ปีเณติฯ อยํ ทุติโย สุขลฺลิกานุโยโคฯ

‘‘ปุน จปรํ, จุนฺท, อิเธกจฺโจ มุสา ภณิตฺวา ภณิตฺวา อตฺตานํ สุเขติ ปีเณติฯ อยํ ตติโย สุขลฺลิกานุโยโคฯ

‘‘ปุน จปรํ, จุนฺท, อิเธกจฺโจ ปญฺจหิ กามคุเณหิ สมปฺปิโต สมงฺคีภูโต ปริจาเรติฯ อยํ จตุตฺโถ สุขลฺลิกานุโยโคฯ

‘‘อิเม โข, จุนฺท, จตฺตาโร สุขลฺลิกานุโยคา หีนา คมฺมา โปถุชฺชนิกา อนริยา อนตฺถสํหิตา น นิพฺพิทาย น วิราคาย น นิโรธาย น อุปสมาย น อภิญฺญาย น สมฺโพธาย น นิพฺพานาย สํวตฺตนฺติฯ

‘‘ฐานํ โข ปเนตํ, จุนฺท, วิชฺชติ ยํ อญฺญติตฺถิยา ปริพฺพาชกา เอวํ วเทยฺยุํ – ‘‘อิเม จตฺตาโร สุขลฺลิกานุโยเค อนุยุตฺตา สมณา สกฺยปุตฺติยา วิหรนฺตี’ติฯ เต โว [เต (สี. ปี.)] ‘มาเหวํ’ ติสฺสุ วจนียาฯ น เต โว สมฺมา วทมานา วเทยฺยุํ, อพฺภาจิกฺเขยฺยุํ อสตา อภูเตนฯ

[184] ‘‘จตฺตาโรเม, จุนฺท, สุขลฺลิกานุโยคา เอกนฺตนิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย อุปสมาย อภิญฺญาย สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตนฺติฯ กตเม จตฺตาโร?

‘‘อิธ , จุนฺท, ภิกฺขุ วิวิจฺเจว กาเมหิ วิวิจฺจ อกุสเลหิ ธมฺเมหิ สวิตกฺกํ สวิจารํ วิเวกชํ ปีติสุขํ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ ปฐโม สุขลฺลิกานุโยโคฯ