เมนู

5. วชิรูปมสุตฺตวณฺณนา

[25] ปญฺจเม อรุกูปมจิตฺโตติ ปุราณวณสทิสจิตฺโตฯ วิชฺชูปมจิตฺโตติ อิตฺตรกาโลภาสเนน วิชฺชุสทิสจิตฺโตฯ วชิรูปมจิตฺโตติ กิเลสานํ มูลฆาตกรณสมตฺถตาย วชิเรน สทิสจิตฺโตฯ อภิสชฺชตีติ ลคฺคติฯ กุปฺปตีติ โกปวเสน กุปฺปติฯ พฺยาปชฺชตีติ ปกติภาวํ ปชหติ, ปูติโก โหติฯ ปติตฺถียตีติ ถินภาวํ ถทฺธภาวํ อาปชฺชติฯ โกปนฺติ ทุพฺพลโกธํฯ โทสนฺติ ทุสฺสนวเสน ตโต พลวตรํฯ อปฺปจฺจยนฺติ อตุฏฺฐาการํ โทมนสฺสํฯ ทุฏฺฐารุโกติ ปุราณวโณฯ กฏฺเฐนาติ ทณฺฑกโกฏิยาฯ กฐเลนาติ กปาเลนฯ อาสวํ เทตีติ อปราปรํ สวติฯ ปุราณวโณ หิ อตฺตโน ธมฺมตาเยว ปุพฺพํ โลหิตํ ยูสนฺติ อิมานิ ตีณิ สวติ, ฆฏฺฏิโต ปน ตานิ อธิกตรํ สวติฯ

เอวเมว โขติ เอตฺถ อิทํ โอปมฺมสํสนฺทนํ – ทุฏฺฐารุโก วิย หิ โกธนปุคฺคโล, ตสฺส อตฺตโน ธมฺมตาย สวนํ วิย โกธนสฺสปิ อตฺตโน ธมฺมตาย อุทฺธุมาตสฺส วิย จณฺฑิกตสฺส จรณํ, กฏฺเฐน วา กฐลาย วา ฆฏฺฏนํ วิย อปฺปมตฺตํ วจนํ, ภิยฺโยโสมตฺตาย สวนํ วิย ‘‘มาทิสํ นาม เอส เอวํ วทตี’’ติ ภิยฺโยโสมตฺตาย อุทฺธุมายนภาโว ทฏฺฐพฺโพฯ

รตฺตนฺธการติมิสายนฺติ รตฺติํ จกฺขุวิญฺญาณุปฺปตฺตินิวารเณน อนฺธภาวกรเณ พหลตเมฯ วิชฺชนฺตริกายาติ วิชฺชุปฺปตฺติกฺขเณฯ อิธาปิ อิทํ โอปมฺมสํสนฺทนํ – จกฺขุมา ปุริโส วิย หิ โยคาวจโร ทฏฺฐพฺโพ, อนฺธการํ วิย โสตาปตฺติมคฺควชฺฌา กิเลสา, วิชฺชุสญฺจรณํ วิย โสตาปตฺติมคฺคญาณสฺส อุปฺปตฺติกาโล, วิชฺชนฺตริกาย จกฺขุมโต ปุริสสฺส สมนฺตา รูปทสฺสนํ วิย โสตาปตฺติมคฺคกฺขเณ นิพฺพานทสฺสนํ, ปุน อนฺธการาวตฺถรณํ วิย สกทาคามิมคฺควชฺฌา กิเลสา, ปุน วิชฺชุสญฺจรณํ วิย สกทาคามิมคฺคญาณสฺส อุปฺปาโท, วิชฺชนฺตริกาย จกฺขุมโต ปุริสสฺส สมนฺตา รูปทสฺสนํ วิย สกทาคามิมคฺคกฺขเณ นิพฺพานทสฺสนํ, ปุน อนฺธการาวตฺถรณํ วิย อนาคามิมคฺควชฺฌา กิเลสา, ปุน วิชฺชุสญฺจรณํ วิย อนาคามิมคฺคญาณสฺส อุปฺปาโท, วิชฺชนฺตริกาย จกฺขุมโต ปุริสสฺส สมนฺตา รูปทสฺสนํ วิย อนาคามิมคฺคกฺขเณ นิพฺพานทสฺสนํ เวทิตพฺพํฯ

วชิรูปมจิตฺตตายปิ อิทํ โอปมฺมสํสนฺทนํ – วชิรํ วิย หิ อรหตฺตมคฺคญาณํ ทฏฺฐพฺพํ, มณิคณฺฐิปาสาณคณฺฐิ วิย อรหตฺตมคฺควชฺฌา กิเลสา, วชิรสฺส มณิคณฺฐิมฺปิ วา ปาสาณคณฺฐิมฺปิ วา วินิวิชฺฌิตฺวา อคมนภาวสฺส นตฺถิตา วิย อรหตฺตมคฺคญาเณน อจฺเฉชฺชานํ กิเลสานํ นตฺถิภาโว, วชิเรน นิพฺพิทฺธเวธสฺส ปุน อปติปูรณํ วิย อรหตฺตมคฺเคน ฉินฺนานํ กิเลสานํ ปุน อนุปฺปาโท ทฏฺฐพฺโพติฯ

6. เสวิตพฺพสุตฺตวณฺณนา

[26] ฉฏฺเฐ เสวิตพฺโพติ อุปสงฺกมิตพฺโพฯ ภชิตพฺโพติ อลฺลียิตพฺโพฯ ปยิรุปาสิตพฺโพติ สนฺติเก นิสีทนวเสน ปุนปฺปุนํ อุปาสิตพฺโพฯ สกฺกตฺวา ครุํ กตฺวาติ สกฺการญฺเจว ครุการญฺจ กตฺวาฯ หีโน โหติ สีเลนาติอาทีสุ อุปาทายุปาทาย หีนตา เวทิตพฺพาฯ ตตฺถ โย หิ ปญฺจ สีลานิ รกฺขติ, โส ทส สีลานิ รกฺขนฺเตน น เสวิตพฺโพ ฯ โย ทส สีลานิ รกฺขติ, โส จตุปาริสุทฺธิสีลํ รกฺขนฺเตน น เสวิตพฺโพฯ อญฺญตฺร อนุทฺทยา อญฺญตฺร อนุกมฺปาติ ฐเปตฺวา อนุทฺทยญฺจ อนุกมฺปญฺจฯ อตฺตโน อตฺถาเยว หิ เอวรูโป ปุคฺคโล น เสวิตพฺโพ, อนุทฺทยานุกมฺปาวเสน ปน ตํ อุปสงฺกมิตุํ วฏฺฏติฯ

สีลสามญฺญคตานํ สตนฺติ สีเลน สมานภาวํ คตานํ สนฺตานํฯ สีลกถา จ โน ภวิสฺสตีติ เอวํ สมานสีลานํ อมฺหากํ สีลเมว อารพฺภ กถา ภวิสฺสติฯ สา จ โน ปวตฺตินี ภวิสฺสตีติ สา จ อมฺหากํ กถา ทิวสมฺปิ กเถนฺตานํ ปวตฺติสฺสติ น ปฏิหญฺญิสฺสติฯ สา จ โน ผาสุ ภวิสฺสตีติ สา จ ทิวสมฺปิ ปวตฺตมานา สีลกถา อมฺหากํ ผาสุวิหาโร สุขวิหาโร ภวิสฺสติฯ สมาธิปญฺญากถาสุปิ เอเสว นโยฯ

สีลกฺขนฺธนฺติ สีลราสิํฯ ตตฺถ ตตฺถ ปญฺญาย อนุคฺคเหสฺสามีติ เอตฺถ สีลสฺส อสปฺปาเย อนุปการธมฺเม วชฺเชตฺวา สปฺปาเย อุปการธมฺเม เสวนฺโต ตสฺมิํ ตสฺมิํ ฐาเน สีลกฺขนฺธํ ปญฺญาย อนุคฺคณฺหาติ นามฯ สมาธิปญฺญากฺขนฺเธสุปิ เอเสว นโยฯ นิหียตีติ อตฺตโน หีนตรํ ปุคฺคลํ เสวนฺโต ขารปริสฺสาวเน อาสิตฺตอุทกํ วิย สตตํ สมิตํ หายติ ปริหายติฯ ตุลฺยเสวีติ อตฺตนา สมานเสวีฯ