4. พหุการสุตฺตวณฺณนา

[24] จตุตฺเถ ตโยเม, ภิกฺขเว, ปุคฺคลาติ ตโย อาจริยปุคฺคลาฯ ปุคฺคลสฺส พหุการาติ อนฺเตวาสิกปุคฺคลสฺส พหูปการาฯ พุทฺธนฺติ สพฺพญฺญุพุทฺธํฯ สรณํ คโต โหตีติ อวสฺสยํ คโต โหติฯ ธมฺมนฺติ สตนฺติกํ นวโลกุตฺตรธมฺมํฯ สงฺฆนฺติ อฏฺฐอริยปุคฺคลสมูหํฯ อิทญฺจ ปน สรณคมนํ อคฺคหิตสรณปุพฺพสฺส อกตาภินิเวสสฺส วเสน วุตฺตํฯ อิติ อิมสฺมิํ สุตฺเต สรณทายโก โสตาปตฺติมคฺคสมฺปาปโก อรหตฺตมคฺคสมฺปาปโกติ ตโย อาจริยา พหุการาติ อาคตา, ปพฺพชฺชาทายโก พุทฺธวจนทายโก กมฺมวาจาจริโย สกทาคามิมคฺคสมฺปาปโก อนาคามิมคฺคสมฺปาปโกติ อิเม อาจริยา น อาคตา, กิํ เอเต น พหุการาติ? โน, น พหุการาฯ อยํ ปน เทสนา ทุวิเธน ปริจฺฉินฺนาฯ ตสฺมา สพฺเพเปเต พหุการาฯ เตสุ สรณคมนสฺมิํเยว อกตาภินิเวโส วฏฺฏติ, จตุปาริสุทฺธิสีลกสิณปริกมฺมวิปสฺสนาญาณานิ ปน ปฐมมคฺคสนฺนิสฺสิตานิ โหนฺติ, อุปริ ทฺเว มคฺคา จ ผลานิ จ อรหตฺตมคฺคสนฺนิสฺสิตานีติ เวทิตพฺพานิฯ

อิมินา ปุคฺคเลนาติ อิมินา อนฺเตวาสิกปุคฺคเลนฯ น สุปฺปติการํ วทามีติ ปติการํ กาตุํ น สุกรนฺติ วทามิฯ อภิวาทนาทีสุ อเนกสตวารํ อเนกสหสฺสวารมฺปิ หิ ปญฺจปติฏฺฐิเตน นิปติตฺวา วนฺทนฺโต อาสนา วุฏฺฐาย ปจฺจุคฺคจฺฉนฺโต ทิฏฺฐทิฏฺฐกฺขเณ อญฺชลิํ ปคฺคณฺหนฺโต อนุจฺฉวิกํ สามีจิกมฺมํ กโรนฺโต ทิวเส ทิวเส จีวรสตํ จีวรสหสฺสํ ปิณฺฑปาตสตํ ปิณฺฑปาตสหสฺสํ ททมาโน จกฺกวาฬปริยนฺเตน สพฺพรตนมยํ อาวาสํ กโรนฺโต สปฺปินวนีตาทินานปฺปการํ เภสชฺชํ อนุปฺปทชฺชมาโน เนว สกฺโกติ อาจริเยน กตสฺส ปติการํ นาม กาตุนฺติ เอวมตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

5. วชิรูปมสุตฺตวณฺณนา

[25] ปญฺจเม อรุกูปมจิตฺโตติ ปุราณวณสทิสจิตฺโตฯ วิชฺชูปมจิตฺโตติ อิตฺตรกาโลภาสเนน วิชฺชุสทิสจิตฺโตฯ วชิรูปมจิตฺโตติ กิเลสานํ มูลฆาตกรณสมตฺถตาย วชิเรน สทิสจิตฺโตฯ อภิสชฺชตีติ ลคฺคติฯ กุปฺปตีติ โกปวเสน กุปฺปติฯ พฺยาปชฺชตีติ ปกติภาวํ ปชหติ, ปูติโก โหติฯ ปติตฺถียตีติ ถินภาวํ ถทฺธภาวํ อาปชฺชติฯ โกปนฺติ ทุพฺพลโกธํฯ โทสนฺติ ทุสฺสนวเสน ตโต พลวตรํฯ อปฺปจฺจยนฺติ อตุฏฺฐาการํ โทมนสฺสํฯ ทุฏฺฐารุโกติ ปุราณวโณฯ กฏฺเฐนาติ ทณฺฑกโกฏิยาฯ กฐเลนาติ กปาเลนฯ อาสวํ เทตีติ อปราปรํ สวติฯ ปุราณวโณ หิ อตฺตโน ธมฺมตาเยว ปุพฺพํ โลหิตํ ยูสนฺติ อิมานิ ตีณิ สวติ, ฆฏฺฏิโต ปน ตานิ อธิกตรํ สวติฯ

เอวเมว โขติ เอตฺถ อิทํ โอปมฺมสํสนฺทนํ – ทุฏฺฐารุโก วิย หิ โกธนปุคฺคโล, ตสฺส อตฺตโน ธมฺมตาย สวนํ วิย โกธนสฺสปิ อตฺตโน ธมฺมตาย อุทฺธุมาตสฺส วิย จณฺฑิกตสฺส จรณํ, กฏฺเฐน วา กฐลาย วา ฆฏฺฏนํ วิย อปฺปมตฺตํ วจนํ, ภิยฺโยโสมตฺตาย สวนํ วิย ‘‘มาทิสํ นาม เอส เอวํ วทตี’’ติ ภิยฺโยโสมตฺตาย อุทฺธุมายนภาโว ทฏฺฐพฺโพฯ

รตฺตนฺธการติมิสายนฺติ รตฺติํ จกฺขุวิญฺญาณุปฺปตฺตินิวารเณน อนฺธภาวกรเณ พหลตเมฯ วิชฺชนฺตริกายาติ วิชฺชุปฺปตฺติกฺขเณฯ อิธาปิ อิทํ โอปมฺมสํสนฺทนํ – จกฺขุมา ปุริโส วิย หิ โยคาวจโร ทฏฺฐพฺโพ, อนฺธการํ วิย โสตาปตฺติมคฺควชฺฌา กิเลสา, วิชฺชุสญฺจรณํ วิย โสตาปตฺติมคฺคญาณสฺส อุปฺปตฺติกาโล, วิชฺชนฺตริกาย จกฺขุมโต ปุริสสฺส สมนฺตา รูปทสฺสนํ วิย โสตาปตฺติมคฺคกฺขเณ นิพฺพานทสฺสนํ, ปุน อนฺธการาวตฺถรณํ วิย สกทาคามิมคฺควชฺฌา กิเลสา, ปุน วิชฺชุสญฺจรณํ วิย สกทาคามิมคฺคญาณสฺส อุปฺปาโท, วิชฺชนฺตริกาย จกฺขุมโต ปุริสสฺส สมนฺตา รูปทสฺสนํ วิย สกทาคามิมคฺคกฺขเณ นิพฺพานทสฺสนํ, ปุน อนฺธการาวตฺถรณํ วิย อนาคามิมคฺควชฺฌา กิเลสา, ปุน วิชฺชุสญฺจรณํ วิย อนาคามิมคฺคญาณสฺส อุปฺปาโท, วิชฺชนฺตริกาย จกฺขุมโต ปุริสสฺส สมนฺตา รูปทสฺสนํ วิย อนาคามิมคฺคกฺขเณ นิพฺพานทสฺสนํ เวทิตพฺพํฯ