2. อธิกรณวคฺควณฺณนา

[11] ทุติยสฺส ปฐเม พลานีติ เกนฏฺเฐน พลานิฯ อกมฺปิยฏฺเฐน พลานิ นาม, ตถา ทุรภิภวนฏฺเฐน อนชฺโฌมทฺทนฏฺเฐน จฯ ปฏิสงฺขานพลนฺติ ปจฺจเวกฺขณพลํฯ ภาวนาพลนฺติ พฺรูหนพลํ วฑฺฒนพลํฯ สุทฺธํ อตฺตานนฺติ อิทํ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ ตตฺราติ เตสุ ทฺวีสุ พเลสุฯ ยมิทนฺติ ยํ อิทํฯ เสขานเมตํ พลนฺติ สตฺตนฺนํ เสขานํ ญาณพลเมตํฯ เสขญฺหิ โส, ภิกฺขเว, พลํ อาคมฺมาติ สตฺตนฺนํ เสขานํ ญาณพลํ อารพฺภ สนฺธาย ปฏิจฺจฯ ปชหตีติ มคฺเคน ปชหติฯ ปหายาติ อิมินา ปน ผลํ กถิตํฯ ยํ ปาปนฺติ ยํ ปาปกํ ลามกํฯ ยสฺมา ปเนตานิ ทฺเวปิ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณาติ, ตสฺมา เอตฺถ เอตทคฺคํ นาคตนฺติ เวทิตพฺพํฯ

[12] ทุติเย สติสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาเวตีติอาทีสุ อยํ เหฏฺฐา อนาคตานํ ปทานํ วเสน อตฺถวณฺณนา – วิเวกนิสฺสิตนฺติ วิเวกํ นิสฺสิตํฯ วิเวโกติ วิวิตฺตตาฯ สฺวายํ ตทงฺควิเวโก วิกฺขมฺภน-สมุจฺเฉท-ปฏิปฺปสฺสทฺธิ-นิสฺสรณวิเวโกติ ปญฺจวิโธฯ ตสฺมิํ ปญฺจวิเธ วิเวเกฯ วิเวกนิสฺสิตนฺติ ตทงฺควิเวกนิสฺสิตํ, สมุจฺเฉทวิเวกนิสฺสิตํ, นิสฺสรณวิเวกนิสฺสิตญฺจ สติสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาเวตีติ อยมตฺโถ เวทิตพฺโพฯ ตถา หิ สติสมฺโพชฺฌงฺคภาวนานุยุตฺโต โยคี วิปสฺสนากฺขเณ กิจฺจโต ตทงฺควิเวกนิสฺสิตํ, อชฺฌาสยโต นิสฺสรณวิเวกนิสฺสิตํ, มคฺคกาเล ปน กิจฺจโต สมุจฺเฉทวิเวกนิสฺสิตํ, อารมฺมณโต นิสฺสรณวิเวกนิสฺสิตํ สติสมฺโพชฺฌงฺคํ ภาเวติฯ ปญฺจวิธวิเวกนิสฺสิตมฺปีติ เอเกฯ เต หิ น เกวลํ พลววิปสฺสนามคฺคผลกฺขเณสุเยว โพชฺฌงฺเค อุทฺธรนฺติ, วิปสฺสนาปาทกกสิณชฺฌานอานาปานาสุภพฺรหฺมวิหารชฺฌาเนสุปิ อุทฺธรนฺติ, น จ ปฏิสิทฺธา อฏฺฐกถาจริเยหิฯ ตสฺมา เตสํ มเตน เอเตสํ ฌานานํ ปวตฺติกฺขเณ กิจฺจโต เอว วิกฺขมฺภนวิเวกนิสฺสิตํฯ ยถา จ ‘‘วิปสฺสนากฺขเณ อชฺฌาสยโต นิสฺสรณวิเวกนิสฺสิต’’นฺติ วุตฺตํ, เอวํ ‘‘ปฏิปฺปสฺสทฺธิวิเวกนิสฺสิตมฺปิ ภาเวตี’’ติ วตฺตุํ วฏฺฏติฯ เอส นโย วิราคนิสฺสิตนฺติอาทีสุฯ วิเวกตฺถา เอว หิ วิราคาทโยฯ