6. สาฬฺหสุตฺตวณฺณนา

[196] ฉฏฺเฐ ทฺวเยนาติ ทฺวีหิ โกฏฺฐาเสหิฯ โอฆสฺส นิตฺถรณนฺติ จตุโรฆนิตฺถรณํฯ ตโปชิคุจฺฉาเหตูติ ทุกฺกรการิกสงฺขาเตน ตเปน ปาปชิคุจฺฉนเหตุ ฯ อญฺญตรํ สามญฺญงฺคนฺติ เอกํ สมณธมฺมโกฏฺฐาสํฯ อปริสุทฺธกายสมาจาราติอาทีสุ ปุริเมหิ ตีหิ ปเทหิ กายิกวาจสิกเจตสิกสีลานํ อปริสุทฺธตํ ทสฺเสตฺวา ปจฺฉิเมน ปเทน อปริสุทฺธาชีวตํ ทสฺเสติฯ ญาณทสฺสนายาติ มคฺคญาณสงฺขาตาย ทสฺสนายฯ อนุตฺตราย สมฺโพธายาติ อรหตฺตาย, อรหตฺตญาณผสฺเสน ผุสิตุํ อภพฺพาติ วุตฺตํ โหติฯ สาลลฏฺฐินฺติ สาลรุกฺขํฯ นวนฺติ ตรุณํฯ อกุกฺกุจฺจกชาตนฺติ ‘‘ภเวยฺย นุ โข, น ภเวยฺยา’’ติ อชเนตพฺพกุกฺกุจฺจํฯ เลขณิยา ลิเขยฺยาติ อวเลขนมตฺตเกน อวลิเขยฺยฯ โธเวยฺยาติ ฆํเสยฺยฯ อนฺโต อวิสุทฺธาติ อพฺภนฺตเร อสุทฺธา อปนีตสาราฯ

เอวเมว โขติ เอตฺถ อิทํ โอปมฺมสํสนฺทนํ – สาลลฏฺฐิ วิย หิ อตฺตภาโว ทฏฺฐพฺโพ, นทีโสตํ วิย สํสารโสตํ, ปารํ คนฺตุกามปุริโส วิย ทฺวาสฏฺฐิ ทิฏฺฐิโย คเหตฺวา ฐิตปุริโส, สาลลฏฺฐิยา พหิทฺธา สุปริกมฺมกตกาโล วิย พหิทฺธา ตปจรณํ คาฬฺหํ กตฺวา คหิตกาโล, อนฺโต อสุทฺธกาโล วิย อพฺภนฺตเร สีลานํ อปริสุทฺธกาโล, สาลลฏฺฐิยา สํสีทิตฺวา อโธคมนํ วิย ทิฏฺฐิคติกสฺส สํสารโสเต สํสีทนํ เวทิตพฺพํฯ

ผิยาริตฺตํ พนฺเธยฺยาติ ผิยญฺจ อริตฺตญฺจ โยเชยฺยฯ เอวเมวาติ เอตฺถาปิ อิทํ โอปมฺมสํสนฺทนํ – สาลลฏฺฐิ วิย อตฺตภาโว, นทีโสตํ วิย สํสารโสตํ, ปารํ คนฺตุกามปุริโส วิย โยคาวจโร, พหิทฺธา สุปริกมฺมกตกาโล วิย ฉสุ ทฺวาเรสุ สํวรสฺส ปจฺจุปฏฺฐิตกาโล, อนฺโต สุวิโสธิตภาโว วิย อพฺภนฺตเร ปริสุทฺธสีลภาโว, ผิยาริตฺตพนฺธนํ วิย กายิกเจตสิกวีริยกรณํ, โสตฺถินา ปาริมตีรคมนํ วิย อนุปุพฺเพน สีลํ ปูเรตฺวา สมาธิํ ปูเรตฺวา ปญฺญํ ปูเรตฺวา นิพฺพานคมนํ ทฏฺฐพฺพํฯ

กณฺฑจิตฺรกานีติ สรลฏฺฐิสรรชฺชุสรปาสาทสรสาณิสรโปกฺขรณิสรปทุมานีติ อเนกานิ กณฺเฑหิ กตฺตพฺพจิตฺรานิฯ อถ โข โส ตีหิ ฐาเนหีติ โส เอวํ พหูนิ กณฺฑจิตฺรกานิ ชานนฺโตปิ น ราชารโห โหติ, ตีหิเยว ปน ฐาเนหิ โหตีติ อตฺโถฯ