3. อุคฺฆฏิตญฺญูสุตฺตวณฺณนา

[133] ตติเย จตุนฺนมฺปิ ปุคฺคลานํ อิมินา สุตฺเตน วิเสโส เวทิตพฺโพ –

‘‘กตโม จ ปุคฺคโล อุคฺฆฏิตญฺญู, ยสฺส ปุคฺคลสฺส สห อุทาหฏเวลาย ธมฺมาภิสมโย โหติ, อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล อุคฺฆฏิตญฺญูฯ กตโม จ ปุคฺคโล วิปญฺจิตญฺญู, ยสฺส ปุคฺคลสฺส วิตฺถาเรน อตฺเถ วิภชิยมาเน ธมฺมาภิสมโย โหติ, อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล วิปญฺจิตญฺญูฯ กตโม จ ปุคฺคโล เนยฺโย, ยสฺส ปุคฺคลสฺส อุทฺเทสโต ปริปุจฺฉโต โยนิโสมนสิกโรโต กลฺยาณมิตฺเต เสวโต ภชโต ปยิรุปาสโต อนุปุพฺเพน ธมฺมาภิสมโย โหติ, อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล เนยฺโยฯ กตโม จ ปุคฺคโล ปทปรโม, ยสฺส ปุคฺคลสฺส พหุมฺปิ สุณโต พหุมฺปิ ภณโต พหุมฺปิ ธารยโต พหุมฺปิ วาจยโต น ตาย ชาติยา ธมฺมาภิสมโย โหติ, อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล ปทปรโม’’ติ (ปุ. ป. 148-151)ฯ

4. อุฏฺฐานผลสุตฺตวณฺณนา

[134] จตุตฺเถ อุฏฺฐานวีริเยเนว ทิวสํ วีตินาเมตฺวา ตสฺส นิสฺสนฺทผลมตฺตํ กิญฺจิเทว ลภิตฺวา ชีวิกํ กปฺเปติ, ตํ ปน อุฏฺฐานํ อาคมฺม กิญฺจิ ปุญฺญผลํ นปฺปฏิลภติ , อยํ อุฏฺฐานผลูปชีวี น กมฺมผลูปชีวี นามฯ จาตุมหาราชิเก ปน เทเว อาทิํ กตฺวา สพฺเพปิ เทวา อุฏฺฐานวีริเยน วินา ปุญฺญผลสฺเสว อุปชีวนโต กมฺมผลูปชีวิโน น อุฏฺฐานผลูปชีวิโน นามฯ ราชราชมหามตฺตาทโย อุฏฺฐานผลูปชีวิโน จ กมฺมผลูปชีวิโน จฯ เนรยิกสตฺตา เนว อุฏฺฐานผลูปชีวิโน น กมฺมผลูปชีวิโนฯ อิมสฺมิํ สุตฺเต ปุญฺญผลเมว กมฺมผลนฺติ อธิปฺเปตํ, ตญฺจ เตสํ นตฺถิฯ

5. สาวชฺชสุตฺตวณฺณนา

[135] ปญฺจเม ปฐโม อนฺธพาลปุถุชฺชโน, ทุติโย อนฺตรนฺตรา กุสลการโก โลกิยปุถุชฺชโน, ตติโย โสตาปนฺโน, สกทาคามิอนาคามิโนปิ เอเตเนว สงฺคหิตาฯ จตุตฺโถ ขีณาสโวฯ โส หิ เอกนฺเตเนว อนวชฺโชฯ

6-7. สีลสุตฺตาทิวณฺณนา

[136-137] ฉฏฺเฐ ปฐโม โลกิยมหาชโน, ทุติโย สุกฺขวิปสฺสโก โสตาปนฺโน จ สกทาคามี จ, ตติโย อนาคามีฯ โส หิ ยสฺมา ตงฺขณิกมฺปิ อุปปตฺตินิมิตฺตกํ ฌานํ ปฏิลภติเยว, ตสฺมา สุกฺขวิปสฺสโกปิ สมาธิสฺมิํ ปริปูรการีเยวฯ จตุตฺโถ ขีณาสโวเยว ฯ โส หิ สพฺเพสํ สีลาทิปจฺจนีกานํ ปหีนตฺตา สพฺพตฺถ ปริปูรการี นามฯ สตฺตเมปิ ฉฏฺเฐ วุตฺตนเยเนว ปุคฺคลปริจฺเฉโท เวทิตพฺโพฯ

8. นิกฏฺฐสุตฺตวณฺณนา

[138] อฏฺฐเม นิกฏฺฐกาโยติ นิคฺคตกาโยฯ อนิกฏฺฐจิตฺโตติ อนุปวิฏฺฐจิตฺโตฯ กาเยเนว คามโต นิกฺขนฺโต, จิตฺเตน อรญฺเญ วสนฺโตปิ คามเมว ปวิฏฺโฐติ วุตฺตํ โหติฯ อิมินา นเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

9. ธมฺมกถิกสุตฺตวณฺณนา

[139] นวเม อสหิตนฺติ อตฺเถน อสํยุตฺตํฯ น กุสลา โหตีติ น เฉกา โหติฯ สหิตาสหิตสฺสาติ อตฺถนิสฺสิตสฺส วา อนิสฺสิตสฺส วาฯ เอวํ สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

10. วาทีสุตฺตวณฺณนา

[140] ทสเม อตฺถโต ปริยาทานํ คจฺฉตีติ อฏฺฐกถํ ปุจฺฉิโต ปริยาทานํ ปริกฺขยํ คจฺฉติ, กเถตุํ น สกฺโกติฯ โน พฺยญฺชนโตติ พฺยญฺชนํ ปนสฺส ปวตฺตติ น ปริยาทิยติฯ เอเสว นโย สพฺพตฺถาติฯ

ปุคฺคลวคฺโค จตุตฺโถฯ