เมนู

5. ฐานสุตฺตวณฺณนา

[115] ปญฺจเม ฐานานีติ การณานิฯ อนตฺถาย สํวตฺตตีติ อหิตาย อวฑฺฒิยา สํวตฺตติฯ เอตฺถ จ ปฐมํ โอปาตกฺขณนมจฺฉพนฺธนสนฺธิจฺเฉทนาทิเภทํ สทุกฺขํ สวิฆาตํ ปาปกมฺมํ เวทิตพฺพํ, ทุติยํ สมชีวิกานํ คิหีนํ ปุปฺผจฺฉฑฺฑกาทิกมฺมํ สุธาโกฏฺฏน-เคหจฺฉาทนอสุจิฏฺฐานสมฺมชฺชนาทิกมฺมญฺจ เวทิตพฺพํ, ตติยํ สุราปานคนฺธวิเลปนมาลาปิฬนฺธนาทิกมฺมญฺเจว อสฺสาทวเสน ปวตฺตํ ปาณาติปาตาทิกมฺมญฺจ เวทิตพฺพํ, จตุตฺถํ ธมฺมสฺสวนตฺถาย คมนกาเล สุทฺธวตฺถจฺฉาทน-มาลาคนฺธาทีนํ อาทาย คมนํ เจติยวนฺทนํ โพธิวนฺทนํ มธุรธมฺมกถาสวนํ ปญฺจสีลสมาทานนฺติ เอวมาทีสุ โสมนสฺสสมฺปยุตฺตํ กุสลกมฺมํ เวทิตพฺพํฯ ปุริสถาเมติ ปุริสสฺส ญาณถามสฺมิํฯ เสสทฺวเยปิ เอเสว นโยฯ

6. อปฺปมาทสุตฺตวณฺณนา

[116] ฉฏฺเฐ ยโต โขติ ยทา โขฯ สมฺปรายิกสฺสาติ เทสนามตฺตเมตํ, ขีณาสโว ปน เนว สมฺปรายิกสฺส, น ทิฏฺฐธมฺมิกสฺส มรณสฺส ภายติฯ โสว อิธ อธิปฺเปโตฯ เกจิ ปน ‘‘สมฺมาทิฏฺฐิ ภาวิตาติ วจนโต โสตาปนฺนํ อาทิํ กตฺวา สพฺเพปิ อริยา อธิปฺเปตา’’ติ วทนฺติฯ

7. อารกฺขสุตฺตวณฺณนา

[117] สตฺตเม อตฺตรูเปนาติ อตฺตโน อนุรูเปน อนุจฺฉวิเกน, หิตกาเมนาติ อตฺโถฯ รชนีเยสูติ ราคสฺส ปจฺจยภูเตสุฯ ธมฺเมสูติ สภาเวสุ, อิฏฺฐารมฺมเณสูติ อตฺโถฯ เอวํ สพฺพตฺถ นโย เวทิตพฺโพฯ น รชฺชตีติ ทิฏฺฐิวเสน น รชฺชติฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ น จ ปน สมณวจนเหตุปิ คจฺฉตีติ สมณานํ ปรวาทีนํ วจนเหตุปิ อตฺตโน ทิฏฺฐิํ ปหาย เตสํ ทิฏฺฐิวเสน น คจฺฉตีติ อตฺโถฯ อิธาปิ ขีณาสโวว อธิปฺเปโตฯ

8-10. สํเวชนียาทิสุตฺตตฺตยวณฺณนา

[118-120] อฏฺฐเม ทสฺสนียานีติ ปสฺสิตพฺพยุตฺตกานิฯ สํเวชนียานีติ สํเวคชนกานิฯ นวเม ชาติภยนฺติ ชาติํ อารพฺภ อุปฺปชฺชนกภยํฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ ทสเม อคฺคิภยนฺติ อคฺคิํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชนกภยํฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ

เกสิวคฺโค ทุติโยฯ

(13) 3. ภยวคฺโค

1. อตฺตานุวาทสุตฺตวณฺณนา

[121] ตติยสฺส ปฐเม อตฺตานุวาทภยนฺติ อตฺตานํ อนุวทนฺตสฺส อุปฺปชฺชนกภยํฯ ปรานุวาทภยนฺติ ปรสฺส อนุวาทโต อุปฺปชฺชนกภยํฯ ทณฺฑภยนฺติ ทฺวตฺติํส กมฺมการณา ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชนกภยํฯ ทุคฺคติภยนฺติ จตฺตาโร อปาเย ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชนกภยํฯ อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อตฺตานุวาทภยนฺติอาทีสุ อตฺตานุวาทภยํ ตาว ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส อชฺฌตฺตํ หิรี สมุฏฺฐาติ, สาสฺส ตีสุ ทฺวาเรสุ สํวรํ ชเนติ, ตีสุ ทฺวาเรสุ สํวโร จตุปาริสุทฺธิสีลํ โหติฯ โส ตสฺมิํ สีเล ปติฏฺฐาย วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อคฺคผเล ปติฏฺฐาติฯ ปรานุวาทภยํ ปน ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส พหิทฺธา โอตฺตปฺปํ สมุฏฺฐาติ, ตทสฺส ตีสุ ทฺวาเรสุ สํวรํ ชเนติ, ตีสุ ทฺวาเรสุ สํวโร จตุปาริสุทฺธิสีลํ โหติฯ โส ตสฺมิํ สีเล ปติฏฺฐาย วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อคฺคผเล ปติฏฺฐาติฯ ทุคฺคติภยํ ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส อชฺฌตฺตํ หิรี สมุฏฺฐาติ, สาสฺส ตีสุ ทฺวาเรสุ สํวรํ ชเนติ, ตีสุ ทฺวาเรสุ สํวโร จตุปาริสุทฺธิสีลํ โหติฯ โส ตสฺมิํ สีเล ปติฏฺฐาย วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อคฺคผเล ปติฏฺฐาติฯ

2. อูมิภยสุตฺตวณฺณนา

[122] ทุติเย อุทโกโรหนฺตสฺสาติ อุทกํ โอตรนฺตสฺสฯ ปาฏิกงฺขิตพฺพานีติ อิจฺฉิตพฺพานิฯ สุสุกาภยนฺติ จณฺฑมจฺฉภยํฯ มุขาวรณํ มญฺเญ กโรนฺตีติ มุขปิทหนํ วิย กโรนฺติฯ โอทริกตฺตสฺสาติ มโหทรตาย มหคฺฆสภาวสฺสฯ อรกฺขิเตเนว กาเยนาติอาทีสุ กายทฺวาเร ติวิธสฺส สํวรสฺส อภาวโต อรกฺขิเตน กาเยนฯ วจีทฺวาเร จตุพฺพิธสฺส สํวรสฺส อภาวโต อรกฺขิตาย วาจาย