2. ชวสุตฺตวณฺณนา

[112] ทุติเย อชฺชเวนาติ อุชุกภาเวนฯ ชเวนาติ ปทเวเคนฯ ขนฺติยาติ อธิวาสนกฺขนฺติยาฯ โสรจฺเจนาติ สุจิภาวสีเลนฯ ปุคฺคลคุณงฺเคสุ ชเวนาติ ญาณชเวนฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวฯ

3. ปโตทสุตฺตวณฺณนา

[113] ตติเย ปโตทจฺฉายนฺติ วิชฺฌนตฺถํ อุกฺขิตฺตสฺส ปโตทสฺส ฉายํฯ สํวิชฺชตีติ ‘‘ชโว เม คเหตพฺโพ’’ติ สลฺลกฺขณวเสน สํวิชฺชติฯ สํเวคํ อาปชฺชตีติ สํเวคํ ปฏิปชฺชติ โลมเวธวิทฺโธติ โลมกูเป ปโตทเวเธน วิทฺธมตฺโตฯ จมฺมเวธวิทฺโธติ ฉวิจมฺมํ ฉินฺทนฺเตน ปโตทเวเธน วิทฺโธฯ อฏฺฐิเวธวิทฺโธติ อฏฺฐิํ ภินฺทนฺเตน เวเธน วิทฺโธฯ กาเยนาติ นามกาเยนฯ ปรมสจฺจนฺติ นิพฺพานํฯ สจฺฉิกโรตีติ ปสฺสติฯ ปญฺญายาติ สหวิปสฺสนาย มคฺคปญฺญายฯ

4. นาคสุตฺตวณฺณนา

[114] จตุตฺเถ อฏฺฐิํ กตฺวาติ อฏฺฐิโก หุตฺวาฯ ติณวนินฺนาทสทฺทานนฺติ เอตฺถ ติณโวติ ฑิณฺฑิโม, นินฺนาทสทฺโทติ สพฺเพสมฺปิ เอกโตมิสฺสิโต มหาสทฺโทฯ ฑํสาทีสุ ฑํสาติ ปิงฺคลมกฺขิกา, มกสา มกสาวฯ ขิปฺปญฺเญว คนฺตา โหตีติ สีลสมาธิปญฺญาวิมุตฺติวิมุตฺติญาณทสฺสนานิ ปูเรตฺวา สีฆเมว คนฺตา โหติฯ

5. ฐานสุตฺตวณฺณนา

[115] ปญฺจเม ฐานานีติ การณานิฯ อนตฺถาย สํวตฺตตีติ อหิตาย อวฑฺฒิยา สํวตฺตติฯ เอตฺถ จ ปฐมํ โอปาตกฺขณนมจฺฉพนฺธนสนฺธิจฺเฉทนาทิเภทํ สทุกฺขํ สวิฆาตํ ปาปกมฺมํ เวทิตพฺพํ, ทุติยํ สมชีวิกานํ คิหีนํ ปุปฺผจฺฉฑฺฑกาทิกมฺมํ สุธาโกฏฺฏน-เคหจฺฉาทนอสุจิฏฺฐานสมฺมชฺชนาทิกมฺมญฺจ เวทิตพฺพํ, ตติยํ สุราปานคนฺธวิเลปนมาลาปิฬนฺธนาทิกมฺมญฺเจว อสฺสาทวเสน ปวตฺตํ ปาณาติปาตาทิกมฺมญฺจ เวทิตพฺพํ, จตุตฺถํ ธมฺมสฺสวนตฺถาย คมนกาเล สุทฺธวตฺถจฺฉาทน-มาลาคนฺธาทีนํ อาทาย คมนํ เจติยวนฺทนํ โพธิวนฺทนํ มธุรธมฺมกถาสวนํ ปญฺจสีลสมาทานนฺติ เอวมาทีสุ โสมนสฺสสมฺปยุตฺตํ กุสลกมฺมํ เวทิตพฺพํฯ ปุริสถาเมติ ปุริสสฺส ญาณถามสฺมิํฯ เสสทฺวเยปิ เอเสว นโยฯ

6. อปฺปมาทสุตฺตวณฺณนา

[116] ฉฏฺเฐ ยโต โขติ ยทา โขฯ สมฺปรายิกสฺสาติ เทสนามตฺตเมตํ, ขีณาสโว ปน เนว สมฺปรายิกสฺส, น ทิฏฺฐธมฺมิกสฺส มรณสฺส ภายติฯ โสว อิธ อธิปฺเปโตฯ เกจิ ปน ‘‘สมฺมาทิฏฺฐิ ภาวิตาติ วจนโต โสตาปนฺนํ อาทิํ กตฺวา สพฺเพปิ อริยา อธิปฺเปตา’’ติ วทนฺติฯ

7. อารกฺขสุตฺตวณฺณนา

[117] สตฺตเม อตฺตรูเปนาติ อตฺตโน อนุรูเปน อนุจฺฉวิเกน, หิตกาเมนาติ อตฺโถฯ รชนีเยสูติ ราคสฺส ปจฺจยภูเตสุฯ ธมฺเมสูติ สภาเวสุ, อิฏฺฐารมฺมเณสูติ อตฺโถฯ เอวํ สพฺพตฺถ นโย เวทิตพฺโพฯ น รชฺชตีติ ทิฏฺฐิวเสน น รชฺชติฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ น จ ปน สมณวจนเหตุปิ คจฺฉตีติ สมณานํ ปรวาทีนํ วจนเหตุปิ อตฺตโน ทิฏฺฐิํ ปหาย เตสํ ทิฏฺฐิวเสน น คจฺฉตีติ อตฺโถฯ อิธาปิ ขีณาสโวว อธิปฺเปโตฯ

8-10. สํเวชนียาทิสุตฺตตฺตยวณฺณนา

[118-120] อฏฺฐเม ทสฺสนียานีติ ปสฺสิตพฺพยุตฺตกานิฯ สํเวชนียานีติ สํเวคชนกานิฯ นวเม ชาติภยนฺติ ชาติํ อารพฺภ อุปฺปชฺชนกภยํฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ ทสเม อคฺคิภยนฺติ อคฺคิํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชนกภยํฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ

เกสิวคฺโค ทุติโยฯ